Αρχέμορος ή Οφέλτης: O γιος του βασιλιά της Νεμέας που υπήρξε η αιτία ίδρυσης των αρχαίων Νεμέων Αγώνων
Ο Οφέλτης ήταν γιος του βασιλιά της Νεμέας, Λυκούργου και της Ευριδίκης ή της Αμφιθέας. Σύμφωνα με το μύθο, ο θάνατος του βρέφους Οφέλτη υπήρξε η αιτία της ίδρυσης των αρχαίων Νεμέων Αγώνων.
Τροφός του ήταν η Υψιπύλη. Η Υψιπύλη ήταν σκλάβα στη Νεμέα και κόρη του Θόαντα από τη Λήμνο (οι Λήμνιες είχαν ορκιστεί ότι θα σκοτώσουν όλους τους άντρες του νησιού ως εκδίκηση για κάθε αδικία που υπέστησαν από αυτούς και μόνο η Υψιπύλη δεν το έπραξε, αφού έσωσε τη ζωή του πατέρα της Θόαντα).
Επτά επί Θήβας και η πορεία τους προς τη Θήβα
Όταν ο Αμφιάραος και οι δικοί του ενώθηκαν με τις δυνάμεις που ο Άδραστος είχε συγκεντρώσει στο Άργος, ο στρατός ήταν έτοιμος να κινήσει προς τη Θήβα. Τότε ορκίστηκαν οι Επτά αρχηγοί: ο Άδραστος (ο βασιλιάς του Άργους), ο Πολυνείκης (γαμπρός του), ο Τυδέας (δεύτερος γαμπρός του Αδράστου), ο Αμφίαρος, ο Καπανέας, ο Παρθενοπαίος και ο Μηκιστέας (αδελφός του Αδράστου). Πρόκειται για παράδοση που ισχυρίζονται οι πιο πολλοί. Άλλοι τοποθετούν στη θέση του Αδράστου, του Πολυνείκη και του Τυδέα τους Ιππομέδοντα, Ετέοκλο και Λυκούργο.
Στο δρόμο για τη Θήβα πρώτος σταθμός ήταν η Νεμέα, το βασίλειο του Εύφηγου ή του Λυκούργου. Στη Νεμέα το στράτευμα έπρεπε να μείνει για να ξεδιψάσει και να ξεκουραστούν τα άλογά τους. Νερό όμως δεν βρέθηκε. Και αυτό γιατί ο Διόνυσος θέλοντας να προστατέψει την πατρίδα του τη Θήβα από τους εχθρούς της, είχε ξεράνει τον αργολικό κάμπο που διέσχιζε η στρατιά του Αδράστου.
Η Υψιπύλη, τροφός του Οφέλτη, ανέλαβε να οδηγήσει τους πολεμιστές σε κάποια πηγή. Μαζί της είχε και τον μικρό Οφέλτη, τον οποίο άφησε κατά γης σε ένα στρώμα από αγριοσέλινο προκειμένου να δείξει στους πολεμιστές την πηγή για να ξεδιψάσουν.
Ώσπου να γυρίσει η Υψιπύλη ένα φίδι δάγκωσε τον μικρό Οφέλτη. Οι άντρες του Αδράστου έτρεξαν και σκότωσαν το φίδι, αλλά το βρέφος δεν έζησε.
Τότε ο Αμφιάραος , ένας από τους Επτά αρχηγούς, θεώρησε το γεγονός κακό οιωνό για την εκστρατεία τους . Έλεγε πως ο θάνατος του παιδιού ήταν σημάδι για τον επερχόμενο θάνατό τους. Έτσι, ονόμασε το βρέφος Αρχέμορο (αρχή + μόρος= κακή μοίρα, ολέθρια τύχη, θάνατος), δηλαδή αρχή του θανάτου, ενώ συμβούλεψε όλους τους συμπολεμιστές τους να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Στη μνήμη του βρέφους οι Επτά θέσπισαν τους αγώνες της Νεμέας, τα Νέμεα (Απολλόδ. 3, 6-4). Από τότε το στεφάνι της νίκης σε αγώνα στη Νεμέα γινόταν από αγριοσέλινο.
Να σημειωθεί δε ότι ο τάφος του υπήρχε ακόμη στα χρόνια του Παυσανία “περί δε αυτόν θριγκός λίθων και εντός του περιβώλου βωμοί”.
Υποσημειώσεις
Τα Νέμεα ή Νέμεια ήταν αθλητικοί αγώνες που διεξάγονταν στη Νεμέα κατά την αρχαιότητα. Οι αγώνες καθιερώθηκαν το 573 π. Χ. και ήταν από τις πιο σημαντικές διοργανώσεις της αρχαίας Ελλάδας μετά τα Πύθια, τα Ολύμπια και τα Ίσθμια. Ήταν ταφικοί αγώνες προς τιμήν των Επτά επί Θήβας αλλά και προς τιμήν του οφέλτη Δία, του οποίου υπήρχε ιερό. Εικάζεται ότι η διαξαγωγή τους διαρκούσε πέντε ημέρες και την ευθύνη είχαν οι Ελλανοδίκες.
Στην είσοδο του χωριού της αρχαίας Νεμέας, στα 450μ. περίπου νότια του ναού του Διός συναντά κανείς τον οκταγωνικό κίονα του Οφέλτη, απότοκο μιας ιδέας περί αναστηλώσεως του ναού του Διός, η οποία είχε διατυπωθεί από τον Stephen G. Miller, το 1978.
Πηγές: Αισχύλος, Επτά επί Θήβας
Απολλόδωρος
Βακχυλίδης, Επίνικοι georgiap14.blogspot.com
