Η μάχη της Λευκόπετρας πραγματοποιήθηκε το 146 π.Χ. στη Λευκόπετρα της Κορίνθου

Το 168 π.Χ. οι Ρωμαίοι υπό το στρατηγό τους Αιμίλιο Παύλο, νίκησαν τους Μακεδόνες στην μάχη της Πύδνας και υπέταξαν τη Μακεδονία. Το 167 π.Χ. ένας ρωμαιόφιλος στρατιωτικός της Αχαϊκής Συμπολιτείας, ο Καλλικράτης ο Αχαιός παρέδωσε τους 1.000 πιο εξέχοντες πολίτες της. Μετά από 17 χρόνια αιχμαλωσίας, (150 π.Χ.) ξαναγύρισαν στην πατρίδα τους. Από τους 1.000 όμως 300, γιατί οι άλλοι 700 είχαν στο μεταξύ είχαν πεθάνει. Τελικά όμως ο Καλλικράτης ο Αχαιός πέθανε και την εξουσία στη Συμπολιτεία την ανέλαβαν οι αντιρωμαϊκοί που κήρυξαν πόλεμο στη Σπάρτη. Η Σπάρτη είχε έριδες με την Αχαϊκή Συμπολιτεία και ζήτησε βοήθεια από τη Ρώμη. Οι Ρωμαίοι στην αρχή δεν φάνηκαν πρόθυμοι επειδή είχε κηρυχτεί ο Γ΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος και ήταν σε εξέλιξη το κίνημα του Ανδρίσκου στη Μακεδονία. Όμως έστειλαν πρέσβεις στη Συμπολιτεία και της ζήτησαν να αποχωρήσουν από αυτή η Σπάρτη, η Κόρινθος, ο Ορχομενός και άλλες πόλεις. Όμως οι Αχαιοί δε δέχτηκαν. Μια πρώτη σύγκρουση έγινε στη Σκάρφεια όπου ο αρχηγός των Αχαιών, Κριτόλαος, έπαθε πανωλεθρία και ο αρχηγός των Ρωμαίων, Μέττελος, προχώρησε ακάθεκτος προς την Πελοπόννησο. Μετά το θάνατο του Κριτόλαου, στρατηγός στη Συμπολιτεία αναγορεύθηκε ο Διαίος, που μισούσε βαθύτατα τους Ρωμαίους.

Η μάχη
Ο Διαίος έκανε μεγάλες αλλαγές στο στρατό της Συμπολιτείας και απελευθέρωσε 12.000 δούλους, μάζεψε 2.000 ελαφρούς οπλισμένους πολεμιστές και 500 ιππείς. Ο Ρωμαίος στρατηγός Μόμμιος είχε 23.000 πεζούς και 3.500 ιππείς. Οι δύο στρατοί κατευθύνθηκαν προς τη Λευκόπετρα της Κορίνθου το 146 π.Χ. Ο Διαίος έταξε το αριστερό του καλύπτοντας το στα τείχη της Κορίνθου. Στο κέντρο έταξε τη φάλαγγα των σαρισσοφόρων και στο δεξιό κέρας λίγους ιππείς. Ο Μόμμιος έταξε τις λεγεώνες του στο κέντρο και τους ιππείς του στο αριστερό κέρας. Την πρώτη μέρα κανείς από τους δύο στρατούς δεν έκανε κίνηση. Το βράδυ όμως ο Διαίος έκανε μια επιτυχημένη καταδρομική επιχείρηση κατά των Ρωμαίων. Όμως οι Ρωμαίοι παρά τον πανικό τους τούς απέκρουσαν. Το επόμενο πρωί οι Ρωμαίοι επιτέθηκαν με το πεζικό τους εναντίον των Ελλήνων σαρισσοφόρων. Οι Έλληνες όμως κατάφεραν να κρατήσουν τους Ρωμαίους. Δεκάδες επιθέσεις των Ρωμαίων κατέληξαν σε αποτυχία. Όσο τα πλευρά των Ελλήνων ήταν καλυμμένα, οι Ρωμαίοι δεν μπορούσαν να διασπάσουν τη φάλαγγα τους. Ο Μόμμιος διέταξε τότε το ιππικό του να επιτεθεί. Οι Έλληνες και πάλι συγκράτησαν τους Ρωμαίους, όμως η αριθμητική υπεροχή των τελευταίων ανάγκασε τους Έλληνες ιππείς να υποχωρήσουν. Έτσι έπεσε και το ελληνικό κέντρο ηρωικά μαχόμενο. Η νίκη των Ρωμαίων ήταν ολοκληρωτική.

Μετά τη μάχη
Μετά την πανωλεθρία της Συμπολιτείας στην Λευκόπετρα, οι Αχαιοί σκορπίστηκαν πανικόβλητοι στην Πελοπόννησο, αναζητώντας καταφύγιο ο καθένας στη γενέτειρά του. Ακόμη και ο στρατηγός Δίαιος, ίσως κυριευμένος από τον πανικό της στιγμής, κατέφυγε στην ιδιαίτερη πατρίδα του (τη Μεγαλόπολη) και αφού θανάτωσε τη γυναίκα του, αυτοκτόνησε και ο ίδιος. Είναι σχεδόν σίγουρο πως, εάν κατά την οπισθοχώρηση επέλεγε να κλειστεί πίσω από τα τείχη της Κορίνθου με όσα στρατεύματα του είχαν απομείνει, θα μπορούσε να κερδίσει χρόνο δίνοντας συνέχεια στον πόλεμο. Το αποτέλεσμα της ήττας δύσκολα θα μπορούσε να ανατραπεί, όμως έτσι θα είχαν την δυνατότητα διαπραγμάτευσης ευνοϊκότερων όρων. Ο Μόμμιος, μετά τη νίκη, οδήγησε τις λεγεώνες στην Κόρινθο, απέφυγε όμως να εισβάλει στην πόλη, φοβούμενος ενδεχόμενη ενέδρα των Αχαιών. Τα ρωμαϊκά στρατεύματα παρέμειναν στρατοπεδευμένα εκεί για τρεις μέρες. Η πολιορκία που ακολούθησε ήταν σφοδρή και βάναυση. Ο Ρωμαίος ύπατος, αφού διέταξε να εκτελεστούν όσοι άντρες βρίσκονταν στην πόλη, να πωληθούν οι γυναίκες και τα παιδιά ως δούλοι και μαζί και οι δούλοι της Κορίνθου, αδιάφορο αν ήταν απελεύθεροι ή όχι, διάλεξε τα καλύτερα αριστουργήματα της κορινθιακής τέχνης και τα έστειλε στη Ρώμη. Τέλος η πόλη παραδόθηκε στις φλόγες.

Αντίθετα με την τύχη της Μακεδονίας την επαύριο της ήττας του Ανδρίσκου (148π.Χ.), η Αχαϊκή Συμπολιτεία δεν μετατράπηκε σε ρωμαϊκή επαρχία. Αυτό έγινε μόνο πολύ αργότερα. Η Κόρινθος όμως κηρύχθηκε ager publicus (=δημόσια ρωμαϊκή γη) ώστε να αποτραπεί η επανακατασκευή της. Μόλις το 44 π.Χ. (100 χρόνια αργότερα) πραγματοποιήθηκε η ανοικοδόμηση, κάνοντας την Κόρινθο μια από τις πλέον ευνοημένες πόλεις της Ελλάδος από τους Ρωμαίους αυτοκράτορες.