Πε. Μαρ 28th, 2024

Καταδίωξη στο Πέραμα: Οι τρεις παρεξηγήσεις

Κοινοποίηση ειδήσεων

Γράφει ο Γιώργος K. Μαρής*

Οι τρεις παρεξηγήσεις της υπόθεσης στο Πέραμα: 1) Οι πυροβολισμοί ήταν νόμιμοι ή παράνομοι; 2) Επρεπε να συμμορφωθούν σε προσταγή; 3) «Ριπές». Δικαιολογούνται τόσοι πυροβολισμοί;

Οι πυροβολισμοί: Ηταν πυροβολισμοί σε καταδίωξη; Ή μήπως ήταν πυροβολισμοί σε νόμιμη άμυνα; Κάτι που δημιουργεί παρεξήγηση και δυσκολία στάθμισης του συμβάντος είναι το εξής: Στην ελληνική νομοθεσία (χρήση όπλων από αστυνομικούς, ν. 3169/2003) δεν επιτρέπεται πυροβολισμός εναντίον προσώπου που τρέπεται σε φυγή, πεζή ή με όχημα, ενώ έχει κληθεί να υποστεί νόμιμο έλεγχο (άρ. 3, παρ. 5, περίπτωση δ). Οπότε πυρά σε καταδίωξη δεν επιτρέπονται. Συγκεκριμένα, δεν επιτρέπονται πυρά ακινητοποίησης (:τραυματίζω), ούτε, πολύ περισσότερο, πυρά εξουδετέρωσης (:σκοτώνω). Στην Ελλάδα ο αστυνομικός δεν επιτρέπεται να πυροβολεί τον καταδιωκόμενο. Είναι από τις λίγες χώρες της Ευρώπης που ο κακοποιός μπορεί να περάσει τα αστυνομικά μπλόκα χωρίς να φοβάται αποφασιστική αντίδραση της Αστυνομίας και του Λιμενικού (ακριβώς τα ίδια ισχύουν κι εκεί) με χρήση νόμιμης βίας.

Το αυτοκίνητο ως όπλο (VAW: Vehicle as a Weapon): Οταν όμως το αυτοκίνητο χρησιμοποιείται ως όπλο για επίθεση, τα πράγματα αλλάζουν. Τα τελευταία χρόνια, κυρίως στην Ευρώπη, παρατηρούνται όλο και περισσότερες επιθέσεις τρομοκρατών και κακοποιών με οχήματα, με εκατοντάδες θύματα, πολίτες και αστυνομικούς. Το αυτοκίνητο μετατρέπεται εύκολα σε όπλο. Είναι πολύ αποτελεσματικό, γιατί μπορείς να εξουδετερώσεις περισσότερα άτομα ταυτόχρονα και να αχρηστεύσεις οχήματα και μηχανές. Φαίνεται νόμιμο, δεν κινεί υποψίες, αιφνιδιάζει, δεν προαπαιτεί εκπαίδευση, δεν έχει πυρομαχικά που να τελειώνουν, έχει θανατηφόρο κινητική ενέργεια και ο χρήστης είναι προφυλαγμένος και υπό κάλυψη. Επίσης δεν καταβάλλεται, δεν σταματά, ακόμα και αν βληθεί στα λάστιχα (ειδικά με τις βολίδες fmj που χρησιμοποιεί, λόγω περιορισμού εκ του νόμου, η Αστυνομία) ή στον κινητήρα. Το αυτοκίνητο ως όπλο βάρους 1.500 κιλών δεν αντιμετωπίζεται εύκολα. Δεν υπάρχουν πυρομαχικά –οπλισμού Σωμάτων Ασφαλείας– που να ακινητοποιούν αυτοκίνητο εν κινήσει και μάλιστα με περιορισμένες βολές.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο η κυβέρνηση ( έχει ειδική σελίδα ενημέρωσης των πολιτών για την αντιμετώπιση του νέου όπλου, του VAW. Το ίδιο συμβαίνει και σε πολλές άλλες χώρες – Καναδάς, Αυστραλία, Ιαπωνία, Νέα Ζηλανδία και βεβαίως ΗΠΑ. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες οι αστυνομίες κάνουν ειδική εκπαίδευση για την αντιμετώπιση των VAW. Και επανέρχονται όλες στη χρήση πυρομαχικών με βολίδες κοίλης αιχμής (hollow point), που για μια περίοδο είχαν καταργηθεί, ώστε τα πυρά να μην εποστρακίζονται, να μην κάνουν υπερδιάτρηση και χτυπούν και ανυποψίαστους πολίτες πέρα από τον στόχο.

Η προσταγή: Ο ελληνικός νόμος είναι σαφής: «Οταν οι αστυνομικοί  ενεργούν ως ομάδα, για να κάνουν χρήση των όπλων τους απαιτείται η προσταγή του επικεφαλής». Αυτός είναι ο κανόνας. Ο νόμος όμως  προβλέπει και το αυτονόητο της επιχειρησιακής πραγματικότητας και συμπληρώνει: «…εκτός αν ο αστυνομικός δέχεται επίθεση από την οποία απειλείται βαριά σωματική βλάβη ή θανάτωσή του».

Οι «ριπές»: Ριπές (bursts) στην περίπτωσή μας δεν υπήρξαν. Ριπές (κροτάλισμα) κάνουν μόνο τα υποπολυβόλα, τα τυφέκια εφόδου και τα πολυβόλα. Οι αστυνομικοί έβαλαν με τα πιστόλια τους συνεχείς πυροβολισμούς κατά ενός αυτοκινήτου, ο οδηγός του οποίου εμβόλιζε επίμονα και διαδοχικά μηχανές της Αστυνομίας. Οταν αστυνομικοί αντιμετωπίζουν όχημα που στρέφεται εναντίον τους ως όπλο, οι γεμιστήρες αδειάζουν πάντα. Σε όλες τις αστυνομίες του κόσμου, σε αντίστοιχα επιχειρησιακά συμβάντα. Και αυτό δεν γίνεται από κάποια ανεξέλεγκτη επικράτηση θυμικού ή από έλλειψη αυτοσυγκράτησης. Γίνεται για λόγους νόμιμης άμυνας και από υποχρέωση εκπλήρωσης καθήκοντος. Ενα όχημα που εμβολίζει δεν ακινητοποιείται με δύο και τρεις σφαίρες των 9 mm. Το συνηθέστερο μάλιστα είναι να γίνει χρήση και δεύτερου γεμιστήρα. Κάτι που στην περίπτωσή μας δεν προκύπτει ότι συνέβη.

Ο χρόνος που απαιτείται για να αδειάσει ένα πιστόλι τα 15 ή 16 φυσίγγια που φέρει είναι περίπου 2,5 δευτερόλεπτα. Επομένως το γεγονός ότι έπεσαν περισσότεροι από 30 πυροβολισμοί σχεδόν ταυτόχρονα δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, ούτε επιβαρύνει τη θέση των αστυνομικών, που ήταν 7, επομένως το σύνολο των φυσιγγίων που θα μπορούσαν να βάλουν ήταν 105. Ο περιορισμός στον αριθμό βολών, χωρίς άδειασμα όλων των γεμιστήρων, συνήθως δείχνει και προσπάθεια αυτοελέγχου, παρά τις δυσχερείς επιχειρησιακές συνθήκες και την κορύφωση της πίεσης.

Οι αστυνομικοί δικαιούνται να κάνουν χρήση των όπλων χειρός τους όταν βρίσκονται σε νόμιμη άμυνα. Και σύμφωνα με τον ειδικότερο νόμο 3169/03 που προβλέπει ότι επιτρέπεται ακόμη και πυροβολισμός εξουδετέρωσης, η ανώτατη κατά τον νόμο κλιμάκωση πυροβολισμού, αλλά μόνο για απόκρουση επίθεσης ενωμένης με επικείμενο κίνδυνο θανάτου ή βαριάς σωματικής βλάβης ανθρώπου. Το μεγάλο στοίχημα στους κανόνες εμπλοκής είναι το ευκταίο να γίνεται εφικτό.

* Ο κ. Γιώργος Κ. Μαρής είναι δικηγόρος, έχει διατελέσει νομικός σύμβουλος επιχειρησιακών θεμάτων στα υπουργεία Δημόσιας Τάξης – Προστασίας του Πολίτη και Εμπορικής Ναυτιλίας / Λ.Σ.

Πηγή: kathimerini.gr