Μεσσηνία: Τα αιωνόβια δέντρα “μάρτυρες” της Επανάστασης του 1821 (video)
Δέντρα που συνδέθηκαν με τον εθνικό ξεσηκωμό θα αναδειχθούν στο πλαίσιο πρωτοβουλίας του Ινστιτούτου Πολιτισμού Μεσσηνίας, όπως τόνισε μιλώντας στην εκπομπή “Συνδέσεις” της ΕΡΤ ο Δημοσθένης Κορδός Υποψήφιος Διδάκτωρ Πολιτισμικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Πρόκειται για δέντρα που ήταν ζωντανά κατά τις αρχές του 19ου αιώνα, δέντρα που «είδαν» και «άκουσαν» τους Έλληνες επαναστάτες να ονειρεύονται μια ελεύθερη χώρα, δέντρα που έζησαν την αντάρα των μαχών των Ελλήνων αντιστεκόμενοι στις ορδές του Ιμπραήμ Πασά, δέντρα που γλίτωσαν από την καταστρεπτική μανία των Τουρκοαιγυπτίων, δέντρα που στην σκιά τους κάθισαν με τα κοπάδια τους οι πρόγονοί μας «ανεβοκατεβάτες», δέντρα που έζησαν τα γλέντια και τους χορούς των κατοίκων της περιοχής, δέντρα που κάτω από τις φυλλωσιές τους έθαψαν τους ήρωες των μαχών της Ελληνικής Επανάστασης, δέντρα που «άκουσαν» τις καμπάνες να ηχούν το χαρμόσυνο μήνυμα της ελευθερίας από τον τουρκικό ζυγό, δέντρα που περιβάλλονται με μοναδικές ιστορίες και μύθους στο πέρασμα των χρόνων από το 1821 έως σήμερα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα όπως ανέφερε ο κ. Κορδός είναι “ο αιωνόβιος πλάτανος που βρίσκεται στην πλατεία Τριών Ναυάρχων στην Πύλο. Πρόκειται για ένα πλάτανο που ‘άκουσε’ τα κανόνια της ναυμαχίας του Ναυαρίνου τον Οκτώβριο του 1827, όταν οι στόλοι Γαλλίας, Αγγλίας και Ρωσίας νίκησαν τουρκοαιγυπτιακό στόλο του Ιμπραήμ”.
Με βάση το θεωρητικό αυτό πλαίσιο και με αφορμή την εμβληματική ιστορική επέτειο των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση, το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας υλοποιεί ένα νέο περιβαλλοντικό και πολιτισμικό κύκλο σε σχέση με την προστασία και ανάδειξη της φυσικής και άυλης πολιτισμικής κληρονομίας της Νότιας Μεσσηνίας.
Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω απόσπασμα, από το πόρισμα των εργασιών της Γαλλικής Επιστημονικής Αποστολής του Μοριά όταν επισκέφτηκε την Μεσσηνία το 1829, 8 χρόνια μετά την Ελληνική Επανάσταση, σχετικά με την χλωρίδα της Μεσσηνίας: «Οι δρυς, κυρίως οι βελανιδιές, αφθονούν, χωρίς ωστόσο να σχηματίζουν πυκνά δάση. Τα όμορφα αυτά δέντρα προστατεύουν και σκιάζουν τους βοσκότοπους στους οποίους καταφθάνουν τα καλοκαίρια πολλοί βοσκοί με τα κοπάδια και τις οικογένειες τους» (αναφέρονται στους γνωστούς “ανεβοκατεβάτες”). Έτσι, μέσω αυτής της διαδικασίας, επιδιώκεται η δημιουργία ενός χαρτογραφικού δικτύου αιωνόβιων δέντρων σε σχέση με την γεωγραφική τους θέση, την βιολογική και πολιτισμική τους ταυτότητα, την θεσμική τους προστασία και την ανάδειξή τους, ως σημαντικά στοιχεία της φυσικής κληρονομιάς του τόπου.
Τα δέντρα όπως τόνισε ο κ. Κόρδος “θα σημανθούν με ειδικό μεταλλικό επετειακό λογότυπο”
Το λογότυπο που θα φιλοτεχνήσει αφιλοκερδώς η καταξιωμένη σε διεθνές επίπεδο καλλιτέχνιδα Joanna Kordos που ζει στη Μελβούρνη και κατάγεται από τη Μεσσηνία, θα είναι εμπνευσμένο από τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης και θα συμπυκνώνει το νόημα της σημασίας της προστασίας των δέντρων αυτών για την βιοποικιλότητα και την άυλη πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής.
Σε συνεργασία με τις δημοτικές αρχές, θα γίνει και έκθεση φωτογραφίας που θα περιλαμβάνει το σύνολο των σηματοδοτημένων δέντρων καθώς και η δημιουργία ενός επετειακού folio με τα βιολογικά χαρακτηριστικά καθώς και τις ιστορίες που περιβάλλουν τα δέντρα της Ελληνικής Επανάστασης.
Τέλος, όπως επεσήμανε ο κ. Κορδός, ο ερευνητικός φάκελος, με το σύνολο των μνημειακών δέντρων της Ελληνικής Επανάστασης, θα σταλεί στην Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού, ώστε να αξιολογηθεί από την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την Εφαρμογή στην Ελλάδα της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) και το επετειακό στοιχείο να εγγραφεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας.
Στο ρεπορτάζ ο Ηλίας Μαραβάς – ert.gr
