Σαν σήμερα:Δολοφονήθηκε ο Ρήγας Φεραίος-Βελεστινλής(video)
Ο Ρήγας Βελεστινλής ή Ρήγας Φεραίος (το πραγματικό του όνομα ήταν Αντώνιος Κυριαζής,1757 – 24 Ιουνίου 1798 ) ήταν Έλληνας συγγραφέας
, πολιτικός στοχαστής και επαναστάτης. Θεωρείται εθνομάρτυρας και πρόδρομος της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.Γεννήθηκε στο Βελεστίνο, τις αρχαίες Φερές, το 1757, από εύπορη οικογένεια. Από τη νεανική του ζωή τα μόνα γνωστά είναι ότι ο πατέρας του ονομαζόταν Γεώργιος Κυριαζής (ο παππούς του Κωνσταντίνος Κυριαζής ή Κυρατζής από το Περιβόλι Γρεβενών εγκαταστάθηκε στο Βελεστίνο που είχε μεταβληθεί σε περιβολιώτικη παροικία στις αρχές του 18ου αιώνα), ενώ η μητέρα του ονομαζόταν Μαρία και φέρεται πως είχε μία αδελφή, την Ασήμω. Ο Φραγκίσκος Πουκεβίλ αναφέρει πως είχε και έναν αδελφό, τον Κωστή, ο οποίος μάλιστα συμμετείχε στην Επανάσταση του 1821. Η οικογένειά του υπήρξε από τα θύματα της τουρκικής μανίας. Από αυτούς διασώθηκαν μόνο η μητέρα του με τον αδερφό του και μεταφέρθηκαν στη Βλαχία, όπου συντηρούνταν από τον Ρήγα.
Ο Ρήγας Φεραίος « ο πιο ηρωικός εκπρόσωπος της παράδοσης του ελληνικού επαναστατικού Διαφωτισμού» και «ηγέτης ενός πρώιμου , άδηλου και ίσως παμβαλκανικού επαναστατικού κινήματος» με συνεχή παρουσία, από το 1790 («Σχολείον των Ντελικάτων Εραστών», «Φυσικής Απάνθισμα») έως τη θανάτωσή του το 1798, όχι μόνο στα εθνικά αλλά και στα πνευματικά δρώμενα της εποχής και με το σύνθημα «όποιος ελεύθερα συλλογάται , συλλογάται καλά» εξέφρασε κατ εξοχήν το «πνεύμα της ανταρσίας».
To έντυπο του Ρήγα με τις επαναστατικές θέσεις τυπώθηκε τον Οκτώβριο του 1797 στη Βιέννη σε 3000 αντίτυπα. Τα περισσότερα απ αυτά κατασχέθηκαν στην Τεργέστη και στη Βιέννη κι ελάχιστα κυκλοφόρησαν. Εκτός του «Θούριου» που τύπωσε στην Κέρκυρα ο συνεργάτης του Ρήγα Χριστόφορος Περραιβός τα γνωρίζουμε από λίγα χειρόγραφα αντίγραφα ή χειρόγραφες μεταφράσεις. Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς κατασχέθηκαν στην Τεργέστη τρία κιβώτια με το επαναστατικό υλικό που είχαν παραλήπτη τον έμπιστο του Ρήγα και μέλος της εταιρίας Αντώνιο Κορωνιό. Το γράμμα με τις παραγγελίες του Ρήγα έπεσε στα χέρια του Δημήτρη Οικονόμου που ήταν συνεργάτης του Κορωνιού. Ο Οικονόμου διάβασε το γράμμα, άνοιξε τα κιβώτια και όταν είδε το υλικό που περιείχαν πήγε στην αστυνομία . Έτσι όταν ο Ρήγας ανύποπτος έφτασε στην Τεργέστη, συνελήφθη. Ανακρίθηκε και στη συνέχεια με σίδερα στα χέρια και στα πόδια εστάλη στη Βιέννη. Στις 10 Μαΐου 1798 η αστυνομία της αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας παρέδωσε στους Τούρκους τον βάρδο της ελευθερίας των λαών της βαλκανικής Ρήγα Φεραίο και εφτά συντρόφους του–ο Ευστράτιος Αργέντης (31 ετών, έμπορος από τη Χίο), ο Δημήτριος Νικολίδης (32 ετών, γιατρός από τα Ιωάννινα), ο Αντώνιος Κορωνιός (27 ετών, έμπορος και λόγιος από τη Χίο), ο Ιωάννης Καρατζάς (31 ετών, λόγιος από τη Λευκωσία), ο Θεοχάρης Γεωργίου Τουρούντζιας (22 ετών, έμπορος από την Σιάτιστα), ο Ιωάννης Εμμανουήλ (24 ετών, φοιτητής της Ιατρικής από την Καστοριά) και ο Παναγιώτης Εμμανουήλ (22 ετών, αδερφός του προηγούμενου και υπάλληλος του Αργέντη).Ενάμισι μήνα μετά, στις 24 Ιουνίου του 1798 ο Ρήγας και οι σύντροφοί του αφού βασανίστηκαν φρικτά στραγγαλίστηκαν και τα άψυχα σώματά τους ρίχτηκαν στο Δούναβη.
Ως πότε παλικάρια, να ζούμε στα στενά,
μονάχοι σα λιοντάρια, σταις ράχαις στα βουνά;
Σπηλιαίς να κατοικούμε, να βλέπωμε κλαδιά,
να φεύγωμ’ απ’ τον κόσμο, για τη πικρή σκλαβιά;
Να χάνωμεν αδέλφια, πατρίδα και γονείς,
τους φίλους, τα παιδιά μας κι όλους τους συγγενείς;
Καλλιώναι μίας ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνοι, σκλαβιά και φυλακή.
