Νάρκισσος: Τι πραγματικά συμβαίνει στο μυαλό του
Πρόσφατες έρευνες, έχουν συνδέσει την ναρκισσιστική κακοποίηση με τις διαταραχές άγχους καθώς και με το μετατραυματικό στρες. Δεν πρόκειται απλά για μια σχέση δυσλειτουργικού τύπου, αλλά για μια μορφή σχετίζεσθαι που αφήνει έντονα σημάδια στην αυτο-εικόνα του ατόμου και μπορεί να επιφέρει ακόμα και αίσθημα απώλειας του εαυτού.
Μήπως έχετε μπλέξει με κάποιον ο οποίος επιζητεί συνέχεια τη προσοχή και το θαυμασμό σας και δε μπορεί να καλύψει τις δικές σας ανάγκες και συναισθήματα; Κάποιον ο οποίος σκέφτεται ότι είναι ο καλύτερος απ’ όλους και ότι θα πρέπει να του συμπεριφέρονται με τον καλύτερο τρόπο; Με κάποιον ο οποίος σας προσβάλει και γίνεται έξω φρενών με την παραμικρή κριτική; Εάν ναι, τότε ίσως να έχετε να κάνετε με έναν ναρκισσιστή. Τα παρακάτω σημάδια θα σας βοηθήσουν να διακρίνετε ένα άτομο με Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας.
Τι σημαίνει όμως ο όρος «Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας»;
Η λέξη ναρκισσισμός μας παραπέμπει σε κάποιον ο οποίος έχει μανία με τον εαυτό του, μπορεί να περιγράφει τη δράση ενός σταρ του σινεμά ή κάποιον ο οποίος ματαιώνει ή κοροϊδεύει συνέχεια τον εαυτό του.
Με ψυχολογικούς όρους, όμως, ο ναρκισσισμός δεν περιγράφει ένα άτομο που έχει αγάπη για τον εαυτό του, αλλά για μία ιδανική, μεγαλειώδης εικόνα του εαυτού του. Αγαπάει υπερβολικά αυτή τη πλευρά του εαυτού του γιατί έτσι αποφεύγει να αντιμετωπίσει την ανασφάλεια του.
Προκειμένου να διατηρήσει αυτή τη ψευδαίσθηση του μεγαλείου, έχει προσπαθήσει πολύ – ιδιαίτερα στον τομέα των πεποιθήσεων και των συμπεριφορών.
Η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας περιλαμβάνει ένα μοτίβο σκέψης και συμπεριφοράς επικεντρωμένης στον εαυτό με αρκετά αλαζονικά στοιχεία, έλλειψη ενσυναίσθησης και συνείδησης για τους άλλους και επιτακτική ανάγκη για θαυμασμό. Οι άλλοι συχνά περιγράφουν αυτά τα άτομα ως φαντασμένους, χειριστικούς, απαιτητικούς ή κοινώς .. «ψωνάρες». Αυτός ο τρόπος σκέψης και συμπεριφοράς μπορεί να είναι έκδηλος σε κάθε τομέα της ζωής του ναρκισσιστή: από την εργασία και τις φιλίες μέχρι και την οικογένεια και τις ερωτικές σχέσεις.
Τα συγκεκριμένα άτομα έχουν ισχυρή αντίσταση στην αλλαγή της συμπεριφοράς τους, ακόμα και αν γνωρίζουν ότι προκαλούν προβλήματα. Συχνή τάση τους είναι να μεταθέτουν την ευθύνη στους άλλους. Επίσης, είναι αρκετά ευαίσθητοι και αντιδρούν υπερβολικά και παράλογα σε περίπτωση αρνητικής κριτικής, διαφωνίας ή έμφαση στις αδυναμίες τους και όλα τα παραπάνω τα βιώνουν ως επιθέσεις. Για τους ανθρώπους γύρω τους, συνήθως είναι ευκολότερο να συμφωνούν με τα αιτήματα τους προκειμένου να αποφύγουν τη ψυχρότητα και τις κρίσεις οργής.
Η σχέση με έναν νάρκισσο
Οι σχέσεις περιστρέφονται γύρω από αυτούς και βιώνουν τους συντρόφους τους ως επεκτάσεις του εαυτού τους. Χωρίς τους γύρω του δεν μπορεί να υπάρξει, καθώς ο θαυμασμός είναι σαν ναρκωτικό, με αποτέλεσμα να προτιμά και τις βραχυπρόθεσμες σχέσεις ή να είναι «Ο» player. Στην πραγματικότητα είναι ένας άνθρωπος ο οποίος δεν είναι βέβαιος για τη γοητεία του, για την αποδοχή του από το άλλο φύλο και για τον αδιαμφισβήτητο ανδρισμό του… γυρεύει διαρκή επιβεβαίωση.
Οι σύντροφοί τους αναμένεται να καλύψουν τις ατελείωτες ανάγκες τους – για θαυμασμό, εξυπηρέτηση, αγάπη – και απορρίπτονται όταν δεν το κάνουν. Το ότι ο σύζυγός τους είναι άρρωστος δεν έχει σημασία. Δεν τους αρέσει να ακούν “όχι” και συχνά αναμένουν από τους άλλους να γνωρίζουν τις ανάγκες τους χωρίς να χρειάζεται να ρωτήσουν.
Σημάδια ενός ναρκισσιστή :
Μεγαλειώδης αίσθηση του εαυτού τους: η μεγαλομανία είναι το βασικό χαρακτηριστικό του ναρκισσισμού. Κάτι περισσότερο από απλή αλαζονεία ή έπαρση, η μεγαλομανία είναι μία μη ρεαλιστική αίσθηση ανωτερότητας. Οι ναρκισσιστές πιστεύουν ότι είναι μοναδικοί και πως μόνο οι ξεχωριστοί άνθρωποι μπορούν να τους καταλάβουν. Νιώθουν ότι είναι πάνω από το μέσο όρο και το κοινό γύρω τους και γι΄αυτό το λόγο συναναστρέφονται με άτομα υψηλού κοινωνικού επιπέδου, συχνάζουν σε συγκεκριμένες περιοχές και μαγαζιά και αγοράζουν μοναδικά ή ιδιαίτερα αντικείμενα.
Πιστεύουν ότι είναι καλύτεροι απ’ όλους και περιμένουν οι άλλοι να του το αναγνωρίσουν – ακόμα και αν δεν κάνουν κάτι αντίστοιχο για να είναι άξιοι αναγνώρισης. Συχνά λένε υπερβολικά ψέματα για τα ταλέντα και επιτεύγματα τους. Όταν συζητούν για τις σχέσεις ή τη δουλειά, το μόνο που ακούει κάποιος είναι πόσα έχουν κάνει, πόσο εξαιρετικοί είναι σε αυτά και πόσο τυχεροί νιώθουν που τα έχουν όλα αυτά. Θεωρούν τον εαυτό τους διάσημο και όλους τους άλλους απλά νικημένους.
Ζουν σε έναν φανταστικό κόσμο που συντηρεί τις ψευδαισθήσεις του μεγαλείου:Από τη στιγμή που η πραγματικότητα δεν τους χαρακτηρίζει, οι ναρκισσιστές ζουν σε έναν φανταστικό κόσμο με στρεβλώσεις, αυταπάτες και μαγικό τρόπο σκέψης. Η φαντασίωση γύρω από τον εαυτό του σχετικά με τις απεριόριστες επιτυχίες, τις ισχυρές δυνάμεις, το ταλέντο και την ελκυστικότητα τους τους κάνει να νιώθουν ξεχωριστοί. Αυτές τοι φαντασιώσεις τους προστατεύουν από συναισθήματα κενού και ντροπής, επομένως οι γνώμες και οι αλήθειες που έρχονται σε σύγκρουση με αυτό που πιστεύουν αγνοούνται ή δικαιολογούνται. Οτιδήποτε απειλεί τη δική τους φαντασίωση αντιμετωπίζεται με υπερβολική επιθετικότητα και οργή, άρα οι περισσότεροι γύρω τους προσπερνούν αυτή την άρνηση γύρω από τη πραγματικότητα.
Χρειάζονται συνεχής επιβεβαίωση και θαυμασμό: Η αίσθηση της ανωτερότητας ενός ναρκισσιστή είναι σαν ένα μπαλόνι που σιγά σιγά χάνει τον αέρα του, εάν δεν υπάρχει κάποιος που θα το ξαναφουσκώσει. Τα περιστασιακά κομπλιμέντα δεν είναι αρκετά. Οι ναρκισσιστές χρειάζονται συνεχώς «τροφή» για το εγώ τους, επομένως συναναστρέφονται με άτομα που είναι πρόθυμα να «τροφοδοτούν» την ψυχαναγκαστική ανάγκη για επιβεβαίωση. Οι σχέσεις τους είναι μονόπλευρες. Εστιάζονται μόνο σε αυτά που μπορεί να πει και κάνει αυτός που τους θαυμάζει, και τίποτα περισσότερο. Εάν δημιουργηθεί κάποια σύγκρουση ή μείωση της προσοχής και του θαυμασμού, οι ναρκισσιστές το θεωρούν προδοσία.
Έχουν την αίσθηση ότι δικαιούνται περισσότερα: Εξαιτίας της θεώρησης του εαυτού τους ως κάτι μοναδικό, οι ναρκισσιστές περιμένουν ειδική φροντίδα ως οφειλόμενη. Αληθινά πιστεύουν πως οτιδήποτε επιθυμήσουν, θα το πάρουν. Περιμένουν αυτόματα και απευθείας να εκπληρώνονται όσα εύχονται και ζητούν. Αυτή είναι η μόνη τους αξία: εάν δεν πραγματοποιηθεί η ισχυρή επιθυμία ή το αίτημα, τότε όλοι είναι άχρηστοι. Εάν μάλιστα κάποιος έχει το θράσος να αψηφήσει τη επιθυμία τους, τότε αντιμετωπίζει ακραία επιθετικότητα και υποτίμηση.
Εκμεταλλεύονται τους άλλους χωρίς ντροπή ή ενοχή: Οι ναρκισσιστές δε μπορούν να αναπτύξουν την ικανότητα για αναγνώριση των συναισθημάτων των άλλων– να μπουν δηλαδή στη θέση τους: Με άλλα λόγια, έχουν έλλειψη ενσυναίσθησης. Με πολλούς τρόπους, βλέπουν τους άλλους ως αντικείμενα – για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Ως συνέπεια, χρησιμοποιούν τους άλλους μόνο για τους δικούς τους σκοπούς. Μερικές φορές αυτή η εκμετάλλευση φαίνεται μέσω της χαιρεκακίας και άλλες φορές είναι εμφανής. Οι ναρκισσιστές δε σκέφτονται πως μπορεί η συμπεριφορά τους να επηρεάσει τους άλλους και ούτε μπορούν να δουν κάτι άλλο, πέρα από τις δικές τους ανάγκες.
Συχνά προσβάλλουν, εκφοβίζουν, ή υπονομεύουν τους άλλους: Οι ναρκισσιστές νιώθουν απειλή από άτομα που έχουν κάτι παραπάνω ή καλύτερο από αυτούς – ειδικά όσοι έχουν αυτοπεποίθηση και φήμη. Επίσης, απειλούνται απ’ όσους τους προκαλούν με οποιονδήποτε τρόπο. Η άμυνα τους είναι η περιφρόνηση. Ο μόνος τρόπος εξουδετέρωσης της απειλής των άλλων και της επίδειξης του εγώ τους είναι η υποτίμηση τους. Μπορεί να το κάνουν είτε μέσω της αναστολής είτε μέσω της απόρριψης, με σκοπό να δείξουν ότι δεν τους χρειάζονται. Επίσης, υπάρχει περίπτωση να κάνουν επίθεση με προσβολές, κατηγορίες, bullying και απειλές.
Οι χειριστικοί άνθρωποι τρέφονται από τη συναισθηματική ευαισθησία και ιδιαίτερα από τη φροντίδα που δείχνετε στους άλλους. Γνωρίζουν ότι μπορούν εύκολα να σας παγιδέψουν σε μια σχέση επειδή είστε ένα καλό, ευαίσθητο πρόσωπο που φροντίζει τους άλλους και, φυσικά, γιατί θέλετε να βοηθήσετε.
Μπορούν να δεχθούν τη φροντίδα και την ευγένειά σας στην αρχή και συχνά να σας επαινούν για το πόσο υπέροχοι είστε. Αλλά με την πάροδο του χρόνου, αυτά τα κολακευτικά σχόλια θα ελαχιστοποιηθούν επειδή έχετε μία σχέση με κάποιον που πραγματικά δεν τον ενδιαφέρετε. Ενδιαφέρονται μόνο για το τι μπορείτε να κάνετε για αυτούς.
Πηγή: www.psychologytoday.com, psychologynow.gr , eltherapy.gr
