Τι γυρεύει η αλεπού (ΕΥΔΑΠ) στο παζάρι (νερό της Κορινθίας);
Πληθαίνουν τα δημοσιεύματα, αλλά και οι ανακοινώσεις κυβερνητικών παραγόντων, το τελευταίο διάστημα περί επέκτασης της ΕΥΔΑΠ σε γειτονικούς της Αττικής νομούς, μεταξύ αυτών και στην Κορινθία.
Για μερικούς αυτό μπορεί να μεταφράζεται ως μια βαθιά ανάσα ανακούφισης, διότι το πρόβλημα της λειψυδρίας ταλανίζει όλο και πιο έντονα τους δήμους της Κορινθίας και δυσκολεύει σημαντικά τις δημοτικές αρχές στην παροχή νερού ύδρευσης στους δημότες τους. Μην ξεχνάμε εξάλλου ότι δύο δήμοι της Κορινθίας, αυτός του Λουτρακίου-Περαχώρας-Αγ. Θεοδώρων και αυτός του Βέλου-Βόχας παραμένουν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω λειψυδρίας. Παράλληλα, σε άλλους δήμους όπως ο δήμος Κορινθίων συχνά πυκνά γίνονται διακοπές νερού, πρόσμιξη του πόσιμου νερού της Στυμφαλίας με νερό γεωτρήσεων, κ.ά. ενέργειες προκειμένου να εξασφαλιστεί κατά το ήττον, η υδροδότηση όλων των Κοινοτήτων.
Με βάση όλα τα παραπάνω η επέκταση στην Κορινθία του μεγαλύτερου οργανισμού διαχείρισης υδάτων ύδρευσης της χώρας, φαίνεται ως πανάκεια. Μάλιστα! Αυτό, λοιπόν, είναι το “τυράκι”! Η “φάκα” όμως που είναι;
Όποιος δεν γνωρίζει την ιστορία του…
«Όποιος δεν γνωρίζει την ιστορία του, είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει», αναφέρει ένα δημοφιλέστατο απόφθεγμα που αποδίδεται σε έναν Ισπανό φιλόσοφο. Είτε αυτό πάρουμε ως παραδοχή είτε τη φράση που αποδίδεται στον Αριστοτέλη και λέει ότι «τα μέλλοντα είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος τους όμοια με όσα έχουν γίνει», πρέπει να παραδεχθούμε ότι η Ιστορία διδάσκει και εν πολλοίς φωτίζει το σκοτεινό μέλλον.
Τι διδάσκει όμως η Ιστορία στην περίπτωση της λειψυδρίας και της διαχείρισης των υδάτων στην Κορινθία;
Το μακρινό 1889, 135 χρόνια πριν, όταν η νεαρή, τότε, πρωτεύουσα της χώρας αναζητούσε ύδατα για να καλύψει τις υδρευτικές της ανάγκες, το βλέμμα των μελετητών είχε στραφεί αρχικά στην Στυμφαλία!
Ο Γάλλος μηχανικός, που μελέτησε και κατασκεύασε τη Διώρυγα του Σουέζ, Edouard Quellenec, είχε εκπονήσει τη σχετική μελέτη για τη μεταφορά του νερού από τη Στυμφαλία στην Αθήνα, με κλειστού τύπου αγωγούς, που βάσιζε τη ροή των υδάτων στη βαρύτητα, εξασφαλίζοντας πίεση σε διάφορα σημεία με σίφωνες.
Τελικά η υδροδότηση της Αθήνας δεν έγινε από τη Στυμφαλία, παρά τα 11 εκατ. δραχμές που άφησε ο Συγγρός ως δωρεά για την υλοποίηση του έργου. Ο λόγος ήταν ότι προσέκρουσε στις δεκαετείς αντιδράσεις των κατοίκων της Στυμφαλίας, στους αγώνες που έδωσαν με συλλαλητήρια στην Κόρινθο αλλά και στην Αθήνα, αλλά και στην επιμονή κάποιων άλλων μηχανικών για αξιοποίηση των υδάτων του λεκανοπεδίου.
Τι αξία έχει όμως, μπορεί να έχει αυτή η ιστορία, για τη σημερινή κατάσταση;
Ο φυσικός ταμιευτήρας της Στυμφαλίας
Ακούσαμε πριν λίγες μέρες τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σκυλακάκη να μιλάει για την επέκταση της ΕΥΔΑΠ και στην Κορινθία μεταξύ άλλων περιοχών. Αυτό ήταν ένα σενάριο που είχε ακουστεί πάλι πριν από αρκετό καιρό και ήταν εστιασμένο κυρίως στους δυο μεγάλους ανατολικούς δήμους της Κορινθίας: στον δήμο Λουτρακίου και στον δήμο Κορινθίων.
Τώρα, όμως για πρώτη φορά η εξαγγελία δεν διέκρινε την Κορινθία σε ανατολική και δυτική, παρά άφηνε να εννοηθεί ότι ο σχεδιασμός αφορά όλη την Κορινθία.
Από την άλλη, με δεδομένο ότι τα αποθέματα νερού της πρωτεύουσας πέφτουν κατακόρυφα κάθε έτος τα τελευταία χρόνια, ανακοινώθηκε η επέκταση των υδροληψιών για την Αθήνα στη λίμνη των Κρεμαστών, δηλαδή στον ποταμό Αχελώο. Μετά τις υδροληψίες στον Μόρνο στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και στον Εύηνο τη δεκαετία του ’90 τώρα ήρθε η ώρα του Αχελώου! Ωστόσο, το έργο της λήψης νερού από την τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών απαιτεί τεράστιο κόστος το οποίο αγγίζει τα 700 εκατομμύρια ευρώ όπως ανέφερε ο ίδιος ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ, αλλά και ο υπουργός Περιβάλλοντος κ. Σκυλακάκης στη συνέντευξη τύπου που έδωσε.
Το έργο αφορά κυρίως αγωγούς, είπε ο πρωθυπουργός, προσπαθώντας να διασκεδάσει τις εντυπώσεις για το φαραωνικού τύπου έργο που θα μελετηθεί και θα κατασκευαστεί και το οποίο θα αντλεί το νερό από τη λίμνη, θα το ανεβάζει στο απαιτούμενο υψόμετρο (200 μέτρα περίπου) ώστε να μπορεί να αποθηκευτεί στον ταμιευτήρα του Εύηνου. Η λύση αυτή για την ενίσχυση της υδροδότησης της Αθήνας βρίσκεται σε αρχικότατο στάδιο. Στην παρούσα φάση, το ΥΠΕΝ περιμένει την εισήγηση της ΕΥΔΑΠ για τη μορφή που θα έχει το σχετικό έργο και από εκεί και πέρα θα προχωρήσει στις επόμενες φάσεις και συγκεκριμένα στην προμελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και τελικά στην κατασκευή, όπως αναφέρεται. Δηλαδή, ακόμη και με διαδικασίες fast track να γίνει, η ολοκλήρωσή του θα υπερβεί κατά πολύ την πενταετία, ή θα αγγίξει τη δεκαετία, πιο σωστά.
Ωστόσο, υπάρχει μια περιοχή στην Ελλάδα που μελετάται ήδη, με χρηματοδότηση 5-6 εκατομμυρίων ευρώ, η κατασκευή κλειστών αγωγών για τη μεταφορά νερού από τα δυτικά προς τα ανατολικά και αμέσως γειτονικά στην Αθήνα γεωγραφικά διαμερίσματα. Πού; Μα πού αλλού; ΣΤΗΝ ΚΟΡΙΝΘΙΑ!
Τα κλειστά δίκτυα του Ασωπού
Το έργο του Φράγματος του Ασωπού μπορεί να έχει σταματήσει, όμως με γοργούς ρυθμούς προχωρά η μελέτη των κλειστών δικτύων που θα φέρει το νερό του «φράγματος» από την δυτική Κορινθία στην ανατολική. Μάλιστα, φάνηκε η πολιτική ηγεσία να πιέζεται αφόρητα τόσο για την γρήγορη μελέτη και υλοποίηση του έργου, όσο και για την γενναία και παχυλή χρηματοδότηση των μελετών, καθώς το αρχικό εκτιμώμενο κόστος τριπλασιάστηκε!
Πολλοί διέκριναν τον «παραλογισμό» σ’ αυτή την επιμονή που έμοιαζε η Πολιτεία να προτρέχει ασκόπως και να υλοποιεί μελέτες για το «σαμάρι» (τα δίκτυα νερού) όταν δεν είχε φροντίσει ούτε φάνηκε να καίγεται με την ίδια ένταση, για το «γαϊδούρι» (την κατασκευή του Φράγματος Ασωπού).
Κι όμως φαινομενικός αυτός παραλογισμός, μπορεί να έχει μια απολύτως λογική εξήγηση: Τη μεταφορά του νερού της Στυμφαλίας στην Αττική!
Κι εξηγούμαι:
Από την Στυμφαλία έως την πεδινή, βόρεια παραλιακή Κορινθία έχουν κατασκευαστεί από το 2000 και μετά δίκτυα μεταφοράς νερού ύδρευσης τα οποία όπως εκτιμάται μπορούν να μεταφέρουν μέχρι και 1000 κυβικά νερού αξιοποιώντας τη φυσική ροή και την κοιλάδα του Ασωπού. Άρα οι υποδομές για τη μεταφορά μεγάλων ποσοτήτων νερού από τα ορεινά στα πεδινά υπάρχουν.
Με τη μελέτη και την κατασκευή των κλειστών δικτύων θα εξασφαλιστεί και η μεταφορά νερού από τα δυτικά στα ανατολικά, δηλαδή προς Κόρινθο και Ισθμό. Κι από κει; Στην Αθήνα;
Αν εδώ προσθέσουμε τις γνώσεις που έχουμε από τον Quellenec, ξέρουμε ότι η προ 135 ετών μελέτη του, έχει ήδη αποδείξει ότι το νερό με ροή 2000 λίτρων/ώρα μπορεί να φτάσει στην Αθήνα αξιοποιώντας τη βαρύτητα και «παίζοντας» για να το πω λαϊκά, με δεξαμενές και υδροστατικές πιέσεις.
Χωρίς κατανάλωση ενέργειας για άντληση και ανύψωση του νερού, χωρίς κόστος και χρόνο για νέες μελέτες, περιβαλλοντικές και κατασκευαστικές, χωρίς τίποτα από όλα όσα απαιτούνται για την αξιοποίηση της Λίμνης των Κρεμαστών. Παράλογο; Που έλεγε και ο Λαζόπουλος κάποτε. Καθόλου παράλογο. Λογικό!
Εν κατακλείδι στον όλο συλλογισμό, θα θέσω το εξής ερώτημα: Πιστεύει κάποιος ότι η ΕΥΔΑΠ θα αντλεί νερό από τη Λίμνη των Κρεμαστών, θα το αποταμιεύει στον Εύηνο, θα παίρνει το νερό του Εύηνου, θα το διοχετεύει στο Μόρνο κι από κει στην Αθήνα, για να το ξαναπάρει από κει και να το μεταφέρει στην Κόρινθο, τη Βόχα και το Κιάτο;
Εδώ, κολλάει το «παράλογο»!
Η ΕΥΔΑΠ, η ιδιωτικοποίηση και οι δήμοι της Κορινθίας
Και λοιπόν; Θα μου απαντούσε κάποιος. Καλύτερα να διαχειριστεί η ΕΥΔΑΠ τα νερά της Κορινθίας – τα νερά της Ζήρειας-Στυμφαλίας, δηλαδή – και να κάνει και τη δίκαιη κατανομή που απαιτείται στους τοπικούς δήμους. Έτσι δεν θα έχουμε το φαινόμενο άλλοι να μην έχουν να πιούν και άλλοι να πλένουν τα πόδια τους με άριστης ποιότητας πόσιμο νερό.
Για να απαντήσουμε ορθά σε αυτή την εύλογη απορία θα πρέπει να δούμε δύο σημεία:
Πρώτον. Την εισροή του ιδιωτικού τομέα στην ΕΥΔΑΠ και την «από την πίσω πόρτα» ιδιωτικοποίηση της χρήσης του νερού. Ήδη από το 2016 με την παραχώρηση στο Υπερταμείο ποσοστά της ΕΥΔΑΠ έχουν πουληθεί, ενώ ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ ήταν ξεκάθαρος ότι τα έργα διαχείρισης του νερού της θα γίνουν με ΣΔΙΤ, δηλαδή Σύμπραξη Δημοσίου ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ Τομέα. Όπως τα σκουπίδια. Μια “ΤΕΡΝΑ των υδάτων” λοιπόν, θα αναλάβει τη διαχείριση των νερών της Κορινθίας.
Με βάση την εμπειρία της διαχείρισης των απορριμμάτων τι μπορούμε και πρέπει να περιμένουμε από τη διαχείριση των υδάτων από τον ιδιωτικό τομέα;
Αρχικά υπέρογκες αυξήσεις. Ξεχάστε τα πάγια των 5-25€ ξεχάστε τις χρεώσεις με 8-15 λεπτά το κυβικό, ξεχάστε κοινωνικά τιμολόγια, ευάλωτα νοικοκυριά και λοιπά παρελκόμενα. Επιπλέον, με βάση και την εμπειρία στον τομέα της καθαριότητας, δεν περιμένουμε και βελτίωση στη διαχείριση των υδάτινων πόρων σε σχέση με την ποιότητα της παροχής στους δημότες. Τέλος, επειδή η «ολιστική» αντίληψη διαχείρισης, είναι αυτό το οποίο μασιέται σαν καραμέλα και επαναλαμβάνεται διαρκώς, η διαχείριση σίγουρα θα περάσει και στην άρδευση, με όποιες συνέπειες, ορθώς μπορείτε να φανταστείτε.
Δεύτερον. Σε χειρότερη μοίρα εξ όλων θα βρεθούν οι δήμοι που αυτή τη στιγμή δεν έχουν δικαιώματα χρήση νερού, στα πηγαία νερά της Κορινθίας. Αυτοί θα είναι το έρμαιο του κάθε ιδιώτη επιχειρηματία, αφού τα δικαιώματα χρήσης υδάτων που υφίστανται σήμερα, θωρακίζουν σε μεγάλο ποσοστό τη διαχείρισή τους, έστω και ψαλιδισμένη από δημόσιο φορέα, δηλαδή τον δήμο. Δεν είναι το ίδιο ένας δήμος που δεν έχει κανένα δικαίωμα με έναν δήμο που έχει άδειες και δικαιώματα χρήσης στα νερά. Δικαιώματα που ευτυχώς δεν καταργούνται ούτε με ένα άρθρο ούτε με έναν νόμο και σίγουρα αποτελούν πολύ ισχυρά επιχειρήματα διεκδικήσεων, απαιτήσεων και εξασφαλίσεων.
Από την άλλη οι δήμοι που δεν πατάνε πουθενά, που δεν έχουν κατοχυρωμένο κανένα δικαίωμα διαχείρισης, θα είναι έρμαιο στις διαθέσεις, τους όρους και τις αντιλήψεις του κάθε ιδιώτη που θα διαχειρίζεται το νερό. Ούτε τιμολογιακή πολιτική θα μπορούν να ασκήσουν, ούτε κοινωνική πολιτική, ούτε κανέναν σχεδιασμό που αφορά στη χρήση του νερού. Αυτοί οι δήμοι που σήμερα διψάνε περισσότερο από όλους, προσβλέποντας σε μια εύκολη λύση στο πρόβλημά τους, θα είναι αυτοί που θα βρεθούν τελικά στη δεινότερη θέση από όλους.
Κλείνοντας, θα πω μόνο μία κουβέντα:
Η «Κερκόπορτα» της Ιδιωτικοποίησης του Νερού είναι η οργή των διψασμένων.
Κι όσο η οργή και η αγανάκτηση αυτών θα μεγαλώνει τόσο πιο πολύ η πόρτα θα ανοίγει σε μια πραγματικότητα που θα μας καταδικάσει όλους στο να λέμε «το νερό, νεράκι» και να έχουμε το χέρι ενός ιδιώτη με τις όποιες απαιτήσεις μπορεί να έχει, πάνω από την κάνουλα του ύψιστου ανθρώπινου αγαθού, του νερού.
Δίκαιη διανομή, αλληλεγγύη, ενωμένο μέτωπο απέναντι σε κάθε μορφής ιδιωτικοποίηση του νερού. Αγώνας μέχρι τέλους για τον δημόσιο χαρακτήρα του. Αυτή είναι η μόνη λύση για να ανατρέψουμε ένα μέλλον που δεν το θέλουμε και δεν μας αξίζει.
Κείμενο-έρευνα: Γιώτα Χρ. Αθανασούλη – gnomipoliton.com
