Η ομάδα Corinthians και το δια-ωκεάνιο «Κορινθιακό Πνεύμα»
“άρθρο του Ιωάννη Μιχαήλ“.
Οι απανταχού της υφηλίου ποδοσφαιρόφιλοι πιθανόν να γνωρίζουν ότι στη Βραζιλία («των έντονων κοινωνικών αντιθέσεων») υπάρχει μια ομάδα 30.000.000 οπαδών
ονόματι Corinthians, η οποία ιδρύθηκε το 1910 στην πόλη Σάο Πάολο, επί της οδού Μεταναστών (rua dos Immigrantes) από λίγους σιδηροδρομικούς εργάτες.
Εκεί, αγωνίστηκε τη δεκαετία του ’80 ο αείμνηστος “Doctor”, ο «Ιατροφιλόσοφος» υπεραθλητής της Σελεσάο, Σόκρατες επιδεικνύοντας αξιοσημείωτη ακτιβιστική πολιτική δράση σε καιρούς χαλεπούς για τη Δημοκρατία στη χώρα του καφέ…(The Wilson Quarterly, “Playing soccer in Brazil”, M. Shirts, Spring 1989)
Ο Σώκρατες ίδρυσε στην Corinthians την τοπική «Κορινθιακή Δημοκρατία» προσπαθώντας να αναδείξει τις αρχές της αυτοοργάνωσης και να εφαρμόσει μια μορφή αμεσοδημοκρατίας, μεσούσης της Βραζιλιάνικης στρατιωτικής χούντας!. Αναλυτικότερα, το 1982 έλαβε χώρα μια κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση για την προεδρία του συλλόγου. Υποψήφιοι ήταν δύο συνδυασμοί με αντίθετες ιδέες για τη λειτουργία της ομάδας.
Ο πρώτος συνδυασμός με το όνομα “Τάξη και Αλήθεια” είχε επικεφαλής τον απερχόμενο πρόεδρο που απολάμβανε τη στήριξη του καθεστώτος. Ο δεύτερος συνδυασμός ήταν αυτός του κινήματος της “Κορινθιακής Δημοκρατίας” (Democratia Corinthiana) που διεκδικούσε ένα εναλλακτικό, δημοκρατικό μοντέλο διοίκησης με την ισότιμη συμμετοχή όλων των μελών του ποδοσφαιρικού τμήματος. Η αναμέτρηση έλαβε από την πρώτη στιγμή έντονα πολιτικό και ιδεολογικό χρώμα. Δεν ήταν μια απλή σύγκρουση για το αξίωμα του προέδρου. Ήταν μια διαμάχη ανάμεσα σε δύο διαφορετικά μοντέλα οργάνωσης της κοινωνικής ζωής, ανάμεσα στον αυταρχισμό από τη μία πλευρά και τη δημοκρατία από την άλλη.
Η εκλογική νίκη της “Κορινθιακής Δημοκρατίας” σηματοδότησε τη ρήξη με το ποδοσφαιρικό κατεστημένο και αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για την υπόλοιπη κοινωνία. Χαρακτηριστικά συνθήματα που επικράτησαν εκείνη τη «χρυσή» εποχή ήταν: «Το να είσαι πρωταθλητής είναι λεπτομέρεια. ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» και «Είτε κερδίζεις, είτε χάνεις… πάντα με ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ». Με αυτόν τον εμφατικό τρόπο κατέστη σαφές ότι το ποδόσφαιρο δεν ήταν αυτοσκοπός αλλά ένας δίαυλος μέσω του οποίου αναδεικνύονταν υψηλές αξίες, αρετές και ριζοσπαστικές (για την εποχή & περιοχή) ιδέες όπως η αυτοδιαχείριση, η ισότιμη συμμετοχή στις αποφάσεις και η σκληρή προσπάθεια για γενικότερη κοινωνική χειραφέτηση… (dragonerarossa.gr).
Εύλογα δημιουργείται, και στον πιο «ανυποψίαστο» αναγνώστη, το ερώτημα σχετικά με την προέλευση της επωνυμίας του συγκεκριμένου αθλητικού συλλόγου. Μήπως σχετίζεται με το νυν «προάστιο των Αθηνών», την Κόρινθο; Ίσως κάποιοι -εκ Κορινθίας- Έλληνες μετανάστες, εκεί στις αρχές του 20ου αιώνα έβαλαν το χεράκι τους κατά την ιδρυτική διακήρυξη της ομάδας και την επιλογή του ονόματος; Μάλλον όχι! Το θέμα είναι πιο σύνθετο. Οι λατινοαμερικάνοι «Κορίνθιοι» αυτοπροσδιορίστηκαν μέσω μιας ενθουσιώδους συμπάθειας που αναπτύχθηκε το 1910 (σε έναν φιλικό αγώνα) προς μια ήδη υπάρχουσα αγγλική ομάδα, την Corinthian (www.corinthian-casuals.com) η οποία είχε ιδρυθεί το 1882. Ξετυλίγοντας το κουβάρι της Ιστορίας του ερασιτεχνικού (amateur) Βρετανικού ποδοσφαίρου, προκύπτει πως η αγγλική Corinthian συνέδεσε την ύπαρξή της με τον υγιή αθλητισμό όπου η «χαρά της συμμετοχής» είναι ανώτερη από τη «νίκη» και το «έπαθλο». Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και η αντίστοιχη τοπική κατηγορία στην Αγγλία είναι η ερασιτεχνική Isthmian League (www.isthmian.co.uk) που παραπέμπει ευθέως στην αρχαία περιοχή της Ισθμίας (με τους ομώνυμους αγώνες, τα Ίσθμια). Παράλληλα, υπενθυμίζεται ότι ο όρος «ερασιτέχνης» προέρχεται από το ρήμα εράω (αγαπώ) και τέχνη…
Σχεδόν ταυτόχρονα, (ίσως και λίγο νωρίτερα) κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα αναπτύχθηκε και στον τομέα της Ιστιοπλοΐας μια παρόμοια «ρομαντική» τάση αχρήματου αθλητισμού η οποία ονομάστηκε έκτοτε «Κορινθιακό Πνεύμα» (“Corinthian Spirit”). Έτσι, το θέμα «σαλπάρισε» και ξέφυγε από τα στενά όρια του ποδοσφαίρου λαμβάνοντας ευρύτερες διαστάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.
Από καθαρά «ετυμολογικής» άποψης, δεν είναι ξεκάθαρη η αρχική ερμηνεία που έδωσαν οι εμπλεκόμενοι αθλητές (ποδοσφαιριστές και ιστιοπλόοι) στον όρο «Κορινθιακό», υιοθετώντας τον. Κάποιες σχετικές ιστοσελίδες αναφέρονται συμβολικά σε μια αριστοκρατική πόλη της αρχαίας Ελλάδας, την Κόρινθο η οποία είχε συσσωρεύσει πλούτο και πολιτισμό. Κάποιες άλλες επικαλούνται τον -υψηλής αισθητικής- περίτεχνο Κορινθιακό ρυθμό από την αρχαιοελληνική αρχιτεκτονική. Πιθανόν, οι σύγχρονοι ναυσιπλόοι ως θιασώτες του «Κορινθιακού Πνεύματος» είχαν υπόψη τους το αρχαιοελληνικό «ου παντός πλειν ες Κόρινθον». Η Βασιλική Λέσχη Ναυσιπλοΐας (royalcorinthian.co.uk) πιστεύει ακράδαντα ότι ο όρος «Κορινθιανισμός» προέρχεται από την κλασσική πόλη της Κορίνθου η οποία φιλοξενούσε τα «Ίσθμια» προς τιμήν του θεού της θάλασσας Ποσειδώνα (“This word [Corinthianism] was derived from the Isthmian games of the Greeks held at Corinth in honour of Poseidon”). Τονίζεται, ότι οι πάλαι ποτέ «Ισθμιονίκες» δεν ελάμβαναν κάποιο υλικό – χρηματικό «βραβείο»!
Όπως και να έχουν οι τεχνικές λεπτομέρειες της προέλευσης του “Corinthian Spirit”, είναι σίγουρο ότι υπάρχει συσχέτιση με την ιστορική πόλη που δίδαξε ο Απόστολος Παύλος (Sao Paolo), την Κόρινθο. Τον τελευταίο ενάμιση αιώνα, ο όρος αυτός έχει ουσιαστικά συνδεθεί άρρηκτα με υψηλές αξίες όπως: «ευ αγωνίζεσθαι», «σεβασμός», «αθλητικό ήθος» (‘’fair play”, “respect”, “sportsmanship”). Σε παγκόσμιο επίπεδο, το «Κορινθιακό Πνεύμα» παραπέμπει σε έναν αγνό (μη επαγγελματικό) αθλητισμό που δεν αποσκοπεί σε «νικηφόρο» όφελος – κέρδος. Το μοναδικό κίνητρο των «Κορινθίων» είναι η ανιδιοτελής – ανυστερόβουλη αγάπη για αυτό που κάνουν!
Κλείνοντας, σε μια εποχή («αντιηρωική & αντιερωτική»!) σαν αυτή που βιώνουμε, όπου ο μηδενισμός και η αποδομητική σκέψη έχουν επιβληθεί άνωθεν σαν «μόδα» (‘’life style’’), ίσως θα ήταν καλό το εν λόγω θέμα να διερευνηθεί – αναδειχθεί από αρμόδιους Φορείς, Συλλόγους και ιδιώτες. Να αξιοποιηθεί το δεδομένο και διεθνώς παγιωμένο αυτό πολιτισμικό ‘’brand’’ σε πολλά επίπεδα όπως αθλητικό – ποδοσφαιρικό, ναυταθλητικό, παιδαγωγικό (!!) κτλ μακριά από τα δόγματα του φανατισμού και της νοσηρής εμπορευματοποίησης των πάντων… και πασών.-
