Αγχώδεις διαταραχές – Κρίσεις πανικού και πως να τις αντιμετωπίσεις. Γράφει η Χριστίνα Μαντζιώρου , Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
“Οι άνθρωποι ταράζονται όχι για αυτά που συμβαίνουν, αλλά για την άποψή τους για αυτά που συμβαίνουν’’ Επίκτητος, 50μ.Χ – 138μ.Χ, Στωικός φιλόσοφος
Με αυτή τη φράση επέλεξα να αναπτύξω το σημερινό μας θέμα και θεωρώ πως πρέπει να εστιάσουμε αρκετά.
Τελικά τι είναι αυτό που μας αγχώνει;
Το γεγονός κάθε αυτό ή ο τρόπος που εμείς ερμηνεύουμε τα πράγματα;
Ένα γεγονός που για κάποιον μπορεί να είναι αγχωτικό, για κάποιον άλλον μπορεί να είναι οικείο. Το γεγονός από μόνο του δεν είναι ικανό να μας προκαλέσει συναισθήματα, αλλά εμείς στον εαυτό μας είμαστε.
Οι Αγχώδεις διαταραχές είναι μία κατηγορία ψυχικών διαταραχών σύμφωνα με την Αμερικάνικη Ψυχιατρική Εταιρία (American Psychiatric Association, 2013).
Είδη αγχωδών διαταραχών
→ αγοραφοβία
→ διαταραχή άγχους αποχωρισμού
→ επιλεκτική βωβότητα ή αλαλία
→ ειδική φοβία (όπως είναι η κλειστοφοβία ή η εμετοφοβία)
→ κοινωνική φοβία
→ γενικευμένη αγχώδης διαταραχή
→ διαταραχή πανικού
Οι δύο τελευταίες υποκατηγορίες θα μας απασχολήσουν, καθώς ο πανικός, ειδικά μετά την εποχή του COVID είναι ένα θέμα που απασχολεί όλο και περισσότερους ανθρώπους καθημερινά.
Όλοι οι άνθρωποι λίγο πολύ στην καθημερινότητά τους βιώνουν το άγχος. Το άγχος δεν στέκεται ποτέ μόνο του σαν συναίσθημα. Μπορεί να συνοδεύεται από λύπη, ανησυχία, ακόμη και χαρά όταν πρόκειται για άγχος επικείμενου ταξιδιού.
Όμως όταν το άτομο παρατηρεί πως έχει μεταπτώσεις συναισθηματικές και συμπεριφορικές στην καθημερινότητα του ή όταν αρχίζει να επηρεάζεται τόσο πολύ από αυτό, που καταλήγει να είναι δυσλειτουργικό, τότε μπορεί να υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις.
Οι κρίσεις πανικού, αποτελούν μάστιγα της εποχή μας και ουσιαστικά εμφανίζονται λόγω συσσωρευμένης πίεσης και καταπίεσης.
Πώς ενεργοποιείται μία κρίση πανικού:
Ο εγκέφαλος λαμβάνει ένα ερέθισμα από τον εξωτερικό περιβάλλοντα χώρο ως επικίνδυνο και φοβικό, δίχως να είναι. Τότε το σώμα μπαίνει σε μία διαδικασία συναγερμού, αυτό που εμείς οι ψυχολόγοι λέμε fight – fly – freeze (διαδικασία πάλης – φυγής – παγώματος). Το άτομο λειτουργεί σαν να έχει απέναντί του ένα ερέθισμα τρομακτικό, και τότε όλοι του οι μηχανισμοί ενεργοποιούνται.
Αν όντως απέναντι είχαμε μία απειλή τι θα κάναμε; Αν μπορούσαμε να παλέψουμε θα παλεύαμε για να σωθούμε (fight) , αν δεν μπορούσαμε θα τρέχαμε για να σωθούμε (fly) ή στη χειρότερη περίπτωση θα παγώναμε από το φόβο μας (freeze).
Το σώμα λοιπόν την ώρα της κρίσης πανικού ενεργοποιείται λανθασμένα και τότε το άτομο εισπνέει παραπάνω οξυγόνο από ότι χρειάζεται, οπότε αισθάνεται ότι έχει δύσπνοια χωρίς να έχει, και τότε θέλει ακόμα περισσότερο οξυγόνο και εμφανίζεται ένας φαύλος κύκλος. Επίσης έχει τρέμουλο λόγω του φόβου, ταχυκαρδία, και λόγω της υπεραιμάτωσης των άκρων αισθάνεται και μουδιασμένο. Τα μάτια διογκώνεται σαν να ψάχνουν εξόδους διαφυγής, με αποτέλεσμα να είναι θολή η όραση. Φυσικά, η ναυτία δε θα μπορούσε να λείπει από τα συμπτώματα.
Κάπως έτσι λοιπόν δημιουργείται η πρώτη κρίση πανικού. Η δεύτερη κρίση πανικού προκαλείται από το φόβο για να μη ξαναπάθω.
Οπότε από την εστιασμένη προσοχή και τον πολύ φόβο μη ξανασυμβεί, την προκαλώ μόνος μου. Σαν να είναι μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Τρόποι διαχείρισης κρίσης πανικού
Ο λόγος που έγραψα διαχείρηση και όχι αντιμετώπιση, είναι γιατί δύσκολα κάποιος που δεν είναι ειδικός θα μπορέσει να αντιμετωπίσει ριζικά και να εξαλείψει τις κρίσεις πανικού, δίχως να παλινδρομήσει στο μέλλον.
Κάποιοι τρόποι διαχείρισης λοιπόν είναι:
→ Διαφραγματικές αναπνοές
Εισέπνευσε βαθιά για 5 δευτερόλεπτα, εκπνοή. Επανέλαβε για 6 φορές.
→ Ασκήσεις γείωσης
Μία σημαντική άσκηση που μπορείς να κάνεις εκείνη τη στιγμή είναι η εξής
Βρες 5 πράγματα που μπορείς να δεις και περιέγραψέ τα δυνατά λεπτομερώς
Άγγιξε 4 πράγματα γύρω σου και περιέγραψε δυνατά την υφή τους
Άκουσε 3 ήχους γύρω σου
Μύρισε 2 πράγματα
Γεύσου 1 πράγμα
→ Κάνε καταγραφή
Γράψε τι προηγείται της κρίσης πανικού, τι σκέψεις κάνεις και πως αισθάνεσαι. Παρατήρησε τι τις πυροδοτεί
→ Ψυχοθεραπεία
Η ψυχοθεραπεία είναι το καλύτερο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας. Ένας ειδικός μπορεί να μας βοηθήσει να απαλλαγούμε από καθημερινές σκέψεις και δυσλειτουργίες.
Σκοπός είναι να είμαστε πλήρως λειτουργικοί, να χαιρόμαστε τις στιγμές μας και να είναι όσο το δυνατόν πιο ποιοτική η ζωή μας.
Εξάλλου δεν είναι σίγουρο πως τα πράγματα στη ζωή θα γίνονται πάντα με τον τρόπο που εμείς θέλουμε.. Εάν αναμένουμε την τελειότητα, τότε συνεχώς θα απογοητευόμαστε.
Μαντζιώρου Χριστίνα
Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια
Τηλέφωνο Επικοινωνίας: 6948226473
* Η Μαντζιώρου Χριστίνα είναι Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, και κάτοχος άδειας ασκήσεως επαγγέλματος. Κατέχει πτυχίο Ψυχολογίας (Bachelor of Psychology) από το University of East London (2020-2024). Επιπλέον, έχει παρακολουθήσει τριετή μετεκπαίδευση στη Γνωστική Αναλυτική Ψυχοθεραπεία στην Πανελλήνια Ένωση Γνωστικής Αναλυτικής Ψυχοθεραπείας (ΠΕΓΑΨ) κατά την περίοδο 2021-2023. Τον Οκτώβριο του 2024, ολοκλήρωσε εκπαίδευση 40 ωρών στη Σωματικά Επικεντρωμένη Τεχνική της Άδειας Καρέκλας, τη Ψυχοθεραπεία Gestalt στο Unity Energetics Institute. Από το 2024 έως σήμερα, φοιτά στο Μεταπτυχιακό πρόγραμμα MSc Clinical and Community Psychology στο University of East London.Επίσης,έχει ολοκληρώσει τις σπουδές της στην Κοινωνική Θεολογία και Θρησκειολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (2016-2019).Έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμα συνέδρια και σεμινάρια, όπως το σεμινάριο “Το προφίλ των δραστών, εστίαση στους κατά συρροή δολοφόνους” με εισηγήτρια τη Β. Βενέτη (Οκτώβριος 2018, ΔΔΕΕΨΥ), το 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γνωστικής Αναλυτικής Ψυχοθεραπείας (Σεπτέμβριος 2022), καθώς και το σεμινάριο “Θεωρία συναισθηματικού δεσμού και ενήλικες σχέσεις” από το Developing U, Metropolitan College (Φεβρουάριος 2022). Επιπλέον, έχει παρακολουθήσει τη διημερίδα στην Εγκληματολογική και Δικαστική Ψυχολογία με θέμα τις γυναικοκτονίες, με εισηγητή τον ιατροδικαστή Γρ. Λέων (Φεβρουάριος 2022, Developing U, Metropolitan College). Τον Μάιο του 2024 συμμετείχε στο επιμορφωτικό σεμινάριο “Η Ψυχική Υγεία στην Εργασία” διάρκειας 6 ωρών, που διοργανώθηκε από τη Θάλπος. Τέλος, τον Σεπτέμβριο του 2024, συμμετείχε στα βιωματικά σεμινάρια ψυχοθεραπείας Gestalt “Επανορθωτική Ψυχοθεραπεία Προσωπικού Τραύματος” και “Πολυεπίπεδη Επανόρθωση Ψυχικού Τραύματος”, με εισηγητή τον Στ. Λάζαρη, στο Unity Energetics Institute.Διαθέτει επίσης εθελοντική εμπειρία, έχοντας εργαστεί στην “Κιβωτό του Κόσμου” από τον Σεπτέμβριο του 2018 έως τον Ιανουάριο του 2019
