Αρχαία Κόρινθος Ταξίδι στη ζωή των προγόνων της

 

Όταν ο Περίανδρος και οι Κυψελίδες ρώτησαν το Μαντείο των ∆ελφών αν µπορούν να ανοίξουν διώρυγα, η απάντηση που έλαβαν ήταν ότι αν ο ∆ίας το ήθελε, τότε θα είχε χωρίσει την Πελοπόννησο σε νησί. Έτσι, οι αρχαίοι σκέφτηκαν να κάνουν µια τοµή κατασκευάζοντας τον δίολκο, µια χερσαία οδό πάνω στην οποία µετέφεραν τα πλοία από την Ποσειδωνία του Κορινθιακού προς τoν Σχοινούντα του Σαρωνικού κόλπου, αποφεύγοντας να κάνουν ολόκληρο τον γύρο της Πελοποννήσου. Σήµερα, εκεί όπου βυθίζεται η παλιά γέφυρα Ποσειδωνίας, για να διασχίσουν τον ισθµό ρυµουλκούµενα καράβια και ιστιοφόρα, η γη µοιάζει να σώζει στοργικά το «παιδί» που της άφησαν οι πρόγονοί της, τον αρχαίο δίολκο. Ο εξαίρετος επιστήµονας Απόστολος Παπαφωτίου, συγγραφέας του βιβλίου «Ο δίολκος στον ισθµό της Κορίνθου», µας εξηγεί ότι πρόκειται για ένα δρόµο στον οποίο µπορούσαν να κινηθούν οι άµαξες της εποχής, oι ολκοί, που έµοιαζαν σαν πλατφόρµες µε µικρές ρόδες. Ο δίολκος κατασκευάστηκε τον 7ο αιώνα π.Χ. από τη δυναστεία των Κυψελιδών, και συγκεκριµένα από τον τύραννο Περίανδρο (625-585 π.Χ.) µε δοµές που προήλθαν από λατοµεία παράλληλα στη διώρυγα – κάποια από τα οποία σώζονται µέχρι σήµερα.

Ο δίολκος συνέδεε την Ιταλία και την Ισπανία µε την Κωνσταντινούπολη, τη Μικρά Ασία, την Αίγυπτο, τη βόρεια Αφρική και την Παλαιστίνη. Σιτάρια, κρασιά, ζώα, µαλλιά, υφάσµατα και ό,τι άλλο βάζει ο νους σου µεταφέρονταν από τη ∆ύση προς την Ανατολή, και αντίθετα. Τέσσερις ιστορικοί συγγραφείς της αρχαιότητας αναφέρουν ότι το 983 µ.Χ. ο Βυζαντινός ναύαρχος Νικήτας Ωορυφάς πέρασε µέσα σε ένα βράδυ εκατό δρόµωνες, δηλαδή βυζαντινές τριήρεις, πλοία της εποχής!

Σύµφωνα µε γραπτές πηγές, ο δίολκος λειτουργούσε για τη µεταφορά των φορτίων και των εµπορικών και πολεµικών πλοίων µέχρι και τον 12ο αιώνα, όταν οι Νορµανδοί κατέστρεψαν την περιοχή, µαζί και τον δίολκο, ο οποίος καλύφθηκε από χώµα και ξεχάστηκε. Το 1956 περίπου, σε µια άσκηση που έκανε η Σχολή Μηχανικού, βρέθηκαν κάποια ευρήµατα και ο αείµνηστος αρχαιολόγος Νικόλαος Βερδελής επόπτευσε την όλη ανασκαφή. Σήµερα, δυστυχώς, διαφαίνεται µόνο η άνω επιφάνεια των δοµών του δίολκου, ενώ άλλο τµήµα του, περίπου 120 µέτρα, κοντά στο στόµιο της διώρυγας στον Κορινθιακό, έχει καταρρεύσει εξαιτίας της υποσκαφής του εδάφους, που προκαλείται από τους κυµατισµούς των διερχόµενων πλοίων. «Υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης του δίολκου, αν δεν ανακατασκευαστεί αυτό το τµήµα», τονίζει ο κύριος Παπαφωτίου.  

Είκοσι πέντε αιώνες αργότερα, τον Ιούλιο του 1882, ξεκίνησε η διάνοιξη της διώρυγας, η οποία ολοκληρώθηκε το 1893. Η µελέτη του έργου έγινε από τον Ούγγρο Β. Gerfer, αρχιµηχανικό της ∆ιώρυγας Φραγκίσκου στην Ουγγαρία, και ελέγχθηκε από τον µηχανικό Daujats, αρχιµηχανικό της διώρυγας του Σουέζ. Έχει µήκος 6.343 µέτρα, από τα οποία τα 540 µ. είναι οι προλιµένες της Ποσειδωνίας και της Ισθµίας.  

Ο νεαρός Σταύρος Κεφαλάς ονειρεύεται τον τόπο του µε την αρχαία, εσωτερική του δύναµη εξελιγµένη, µέσα από καλλιέργεια και ήθος. Μας συνοδεύει σε έναν υπέροχο περίπατο κατά µήκος της διώρυγας, σε ένα παρθένο, άγονο τοπίο, το οποίο περνά από γερµανικά πολυβολεία. Σκηνικό που θα ενέπνεε τον Βιµ Βέντερς. Φαντάζοµαι τον χωµάτινο αυτό δρόµο, καθαρισµένο κι αξιοποιηµένο προσεκτικά µε µινιµαλιστική αισθητική, χωρίς ούτε ένα κτίσµα, µε φύλαξη για την προστασία των περιπατητών… Πόσο πλούτο κρύβει, και πόσο ακόµη µπορεί να προσδώσει…