Κυκλοφόρησε το βιβλίο της Μαριάννας Ελευθερίου “Ἀτραποὶ στὸ φῶς” – Ένας ἀλλιώτικος περίπατος στὰ μονοπάτια τῆς βυζαντινῆς ἁγιογραφίας

1 έτος ago korinthosTV

Κοινοποίηση ειδήσεων

“Ἀτραποὶ στὸ φῶς,
ἕνας ἀλλιώτικος περίπατος στὰ μονοπάτια τῆς βυζαντινῆς ἁγιογραφίας”.
Τὸ νέο βιβλίο ποὺ ἀκολουθεῖ τὰ βήματα τῆς ἁγιογραφίας ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς ἱστορίας της μέχρι τὸ
τέλος τῆς βυζαντινῆς ἐποχῆς. Μέσα ἀπ’ αὐτὸ παρατηροῦμε τοὺς σταθμούς της στὸν χῶρο καὶ στὸν
χρόνο, τὶς ἀλληλεπιδράσεις μὲ τὴν κοινωνία καὶ τὸ περιβάλλον της, τὰ συμβολικὰ στοιχεῖα ποὺ
ἐνσωματώθηκαν, δοκιμάστηκαν καὶ διατηρήθηκαν ἐπὶ αἰῶνες στὶς διάφορες τεχνικές της.
Ἕνα συναρπαστικὸ ταξίδι στὴν ἱστορία, στὴν θρησκεία καὶ στὴν τέχνη.
Ἡ συγγραφέας Μαριάννα Ἐλευθερίου εἶναι ἐρευνήτρια τῆς βυζαντινῆς τέχνης, μὲ ἰδιαίτερες
σπουδὲς στὴν παλαιογραφία, στὴν βυζαντινὴ μουσικὴ καὶ στὴν ἁγιογραφία.
Τὸ βιβλίο διατίθεται κατόπιν παραγγελίας στὸ τηλ.: 6938802831 ἢ στὴν ἠλεκτρονικὴ διεύθυνση:
akbyztas@gmail.com

“Ἀκολουθεῖ ἀπόσπασμα τῆς τελευταίας ἑνότητας τοῦ βιβλίου, “Προβληματισμοὶ στὸ σήμερα”,
ὅπου, μὲ ἀγάπη γιὰ τὸν χῶρο τῆς ἐκκλησίας ἀναδεικνύεται μία ἐπιπλέον, παραμελημένη διάστασή
του, αὐτὴ τῆς αἰσθητικῆς στὴν ὑπηρεσία τῆς λατρείας.”

“Ναὸς καὶ καλὲς τέχνες.
Ἕνας χῶρος συνάντησης καὶ συνομιλίας πολλῶν τεχνῶν εἶναι ὁ ὀρθόδοξος ναός, ἡ ἐκκλησία
μας. Ἡ πηγὴ τῆς ψυχικῆς μας ἀνάτασης, ἀκτινοβολεῖ ἐπιπλέον τὴν αἴγλη ἑνὸς μεγάλου
καλλιτεχνικοῦ ἱδρύματος, προσιτὴ καὶ δίπλα μας πάντα, μοιράζοντας τελείως ἐλεύθερα τοὺς
θησαυρούς της καὶ στὴν τέχνη. Ἡ ἀρχιτεκτονικὴ μὲ τὸν ἰδιαίτερο κλάδο τῆς ναοδομίας· ἡ
ζωγραφικὴ μὲ τὶς τεχνικὲς τῆς νωπογραφίας, τοῦ ψηφιδωτοῦ, τῆς ὠογραφίας· ἡ διακοσμητικὴ μὲ
τοὺς γεμάτους ἔμπνευση συνδυασμοὺς ὑλικῶν, χρωμάτων, ὑφῶν, μορφῶν· ἡ γλυπτικὴ στὰ
λεπτουργημένα ἱερὰ σκεύη, ἔπιπλα, ἀντικείμενα, ἀρχιτεκτονικὰ μέλη· ἡ μουσικὴ μὲ τὴν ῥυθμικὴ
ποικιλία καὶ τὸ μελῳδικὸ εὖρος της· ἡ ποίηση μὲ τὶς μορφὲς καὶ τὰ λογοτεχνικὰ σχήματά της,
συνθέτουν τὸν μὲ τὶς αἰσθήσεις μας ἀντιληπτὸ πλοῦτο στὴν ὑλικὴ διάσταση τῆς ὑπόστασης ἐνὸς
ναοῦ. Ἡ προσευχὴ καὶ ἡ λατρεία τοῦ δίνουν λόγο ὕπαρξης, τὸν στολίζουν νοερά, οἱ τέχνες
προσφέρουν τὶς ὑπηρεσίες τους σ’ αὐτὸν τὸν ἱερὸ σκοπό. Γι ̓ αὐτό, ἡ σωστὴ καὶ πλήρης κατάρτιση
ἐκείνων ποὺ ἐργάζονται στὶς ἐκκλησιαστικὲς τέχνες εἶναι πρῶτο καθῆκον ὅσων τὶς διδάσκουν καὶ
τὶς διδάσκονται.
Ἂν ἀφαιρέσωμε παντελῶς τὴν αἰσθητικὴ ἀρτιότητα ἀπὸ τὴν θρησκευτικὴ ζωή, θὰ δοῦμε τί
μένει, ἑπομένως σὲ τί ἔγκειται ἡ χρησιμότητά της. Δὲν ἐπηρεάζεται βεβαίως ἡ πίστη καὶ ἡ
διδασκαλία τῆς ἐκκλησίας οὔτε στὸ ἐλάχιστο. Ὅμως οἱ Χριστιανοὶ ποὺ ἀκόμα δὲν ἔχουν φθάσει
στὸ πνευματικὸ ἐπίπεδο τῆς καθαρᾶς καρδιακῆς προσευχῆς θὰ βρεθοῦν σ’ ἕνα ἀμήχανο «κενό».
Σἂν μπροστὰ σὲ μία σκάλα ποὺ λείπουν τὰ πρῶτα δέκα, π.χ., σκαλοπάτια της. Ἐκτὸς αὐτοῦ, ἄλλη
εἶναι ἡ κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὁποῖος ἔχει ξεπεράσει τὴν ἀνάγκη νὰ στηριχτῇ σὲ ὅ,τι ἡ τέχνη
προσφέρει, κι ἄλλη ἐκείνου ποὺ ἁπλῶς τὴν περιφρονεῖ, τὴν ὑποτιμᾷ. Στὴν δεύτερη περίπτωση, ἂν
δὲν ἐκτιμηθῇ ἡ τέχνη ὡς στοιχειωδῶς ἀνθρώπινο ἔργο, πῶς θὰ ἐκτιμηθῇ καὶ κατανοηθῇ
ὁποιαδήποτε ἀνώτερη πνευματικὴ ἔννοια καὶ αἴσθηση; Εἴτε ὡς δημιουργοὶ εἴτε ὡς ἀποδέκτες, θὰ
ὠφεληθοῦμε πολὺ ἀπὸ τὸν σεβασμὸ καὶ τὴν εὐσυνειδησία πρὸς τὴν τέχνη.
Εἶναι παρατηρημένο πὼς ἀπὸ ἀρκετὲς δεκαετίες ἡ καλλιέργεια, ἡ καλαισθησία, ἡ ἀγάπη γιὰ
τὶς τέχνες, ἀτόνισαν. Συνολικὰ στὴν κοινωνία καὶ ἀναπότρεπτα στὸν ἐκκλησιαστικὸ κόσμο ἀφοῦ
ἀποτελεῖ μέρος τῆς ἴδιας κοινωνίας. Ν’ ἀναρωτηθοῦμε τί καλυτέρεψε; Μᾶς ἀπαντοῦν οἱ κοινωνίες

καὶ οἱ ἐποχὲς (συμπεριλαμβανομένης τῆς βυζαντινῆς) κατὰ τὶς ὁποῖες ἡ τέχνη ἀνθοῦσε,
ἀποκαλύπτοντάς μας στοιχεῖα τῆς προσφορᾶς της: ὡς μέσον ψυχαγωγίας, καλλιέργειας καὶ
ἑνότητας, ἐκλεπτύνει κάθε ἐκδήλωση τῶν κοινωνικῶν φαινομένων καὶ προάγει τὴν φιλοκαλία.
Ἀνεβάζει, μὲ τὸν τρόπο της, τὸ πνευματικὸ ἐπίπεδο, βελτιώνει τὴν ποιότητα τῆς καθημερινότητας
καὶ τῆς αὐτοσυνειδησίας. Ἡ ἐπένδυση στὶς ἀξίες τῆς γνώσης καὶ τῆς ὀμορφιᾶς τονώνει μὲ ὑλικοὺς
καὶ ἠθικοὺς τρόπους τὴν ὕπαρξη κάθε κοινωνίας ξεχωριστὰ καὶ τὴν ἐπικοινωνία – συνομιλία της μὲ
τὶς λοιπές. Τὰ βυζαντινὰ ἀριστοτεχνήματα ποὺ κοσμοῦν πλῆθος εὐρωπαϊκῶν περιοχῶν αὐτὰ μᾶς
μαρτυροῦν.
Οἱ Ἕλληνες ἔχομε καλαισθησία καὶ λεπτότητα ἔμφυτες. Ὅποτε οἱ προσπάθειες νὰ τὶς
ἀποκοιμήσωμε πέτυχαν, τὰ ἀποτελέσματα δυστυχῶς ἔγιναν ὁρατά. Γιὰ νὰ ἐπιστρέψωμε στὸν χῶρο
τῶν τεχνῶν ποὺ ὑπηρετοῦν τὴν λατρεία, ἀδιακρίτως εἰσῆλθαν ἀδαεῖς, ἡμιμαθεῖς, ἄτεχνοι
«καλλιτέχνες» ποὺ γίνονται αἴτιοι συκοφαντίας τῆς αἰσθητικῆς ἀξίας αὐτῶν τῶν τεχνῶν. Βρῆκαν,
ὅμως, ἔδαφος καὶ εὐδοκίμησαν: τὴν ἀδιαφορία τῶν ὑπευθύνων τῶν ναῶν, ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ
προστατεύουν καὶ τὸν χῶρο καὶ τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τέτοια φαινόμενα. Ὁ ἄγρυπνος προστάτης αὐτῆς
τῆς ὀμορφιᾶς εἶναι κάθε ἁρμόδιος ἐπίσημος φορέας, ἐκκλησιαστικὸς καὶ κρατικός, μά, κυρίως, ἡ
προσωπικὴ παιδεία, ἡ ἀντίληψη καὶ ἡ εὐσυνειδησία μας. Ὅπως κ ̓ ἕνας ἱερέας ἔλεγε, «ἂν αὐτὸ ποὺ
ἔφτιαξες δὲν ἀρέσει σὲ σένα, γιατί τὸ προσφέρεις στὸν Θεό;».
Τὰ ἀριστουργήματα ποὺ διασῴζονται σὲ τόσους ναοὺς μᾶς διδάσκουν «δωρεὰν» καὶ μὲ τὴ
λεπτότερη μέθοδο, τὴν ἐξοικείωση. Μᾶς δείχνουν τὸ ὕψος στὸ ὁποῖο πρέπει νὰ στοχεύουν οἱ
σημερινοὶ καλλιτέχνες (μπορεῖ νὰ μὴ τὸ φθάσουν ποτέ, ἀλλὰ μπορεῖ, καὶ εἴθε, νὰ τὸ ξεπεράσουν).
Ἀρκεῖ νὰ θυμώμαστε τὴν ἀξία τῆς τριβῆς, τῆς ἄσκησης καὶ τοῦ χρόνου στὴν ἐκπαιδευτικὴ πορεία.”
Κλείνω μὲ λίγες πληροφορίες γιὰ τὴν συγγραφέα, ὅπως παρουσιάζει ἡ ἴδια τὸν ἑαυτό της:
“Γεννήθηκα καὶ μεγάλωσα στὴν Ἀθήνα, ἀπέναντι ἀπὸ τὸν ἱστορικὸ ναὸ τῶν ἁγίων Κωνσταντίνου
καὶ Ἑλένης, στὴν Ὁμόνοια. Αὐτὸς ὁ ναὸς ἦταν τὸ δεύτερο σπίτι μου καὶ τὸ πρῶτο -καὶ καλύτερο –
σχολεῖο μου. Ἀγάπησα τὴν τέχνη καὶ τὸ ἑλληνικὸ πνεῦμα, τὰ σπούδασα, τὰ μελέτησα καὶ ἔνιωσα
τὸ μεγαλεῖο τους, χάρη στὰ ἐρεθίσματα ποὺ ἔλαβα ἀπὸ μικρὴ ἐκεῖ.”