Το Κάστρο Μουχλιού μια από τις πιο σπουδαίες καστροπολιτείες του Μεσαίωνα (φώτο)
Το Μουχλί που σήμερα κείται σε δυσδιάκριτα ερείπια, υπήρξε μια από τις πιο σπουδαίες καστροπολιτείες του Μεσαίωνα.
Ήταν κτισμένο σε παραφυάδα του Παρθενίου όρους λίγο μετά τις στροφές Αχλαδόκαμπου της παλιάς Εθνικής Οδού Άργους-Τριπόλεως και κοντά στο χωριό Παρθένι.
Ιστορία
Το 1294, ο Βυζαντινός στρατηγός Ανδρόνικος Ασάν ως Επίτροπος του Μορέως κατέλαβε με αιφνιδιαστική επίθεση εναντίον των Φράγκων του Πριγκιπάτου της Αχαΐας τη μεσαιωνική πόλη Νικλί (Αρχαία Τεγέα) που ήταν έδρα βαρωνίας.
Ο Ασάν βλέποντας ότι θα ήταν δύσκολο να κρατήσει αυτό το κάστρο που βρισκόταν σε πεδινή θέση και χρειαζόταν πολύ στρατό, έδωσε εντολή να «κατακρημνίσουν» και να «κατασκάψουν» όλη την πόλη, όπως κι έγινε. Κοντά στα ερείπια του Νικλίου ο Ασάν κατασκεύασε δύο φρούρια για τον έλεγχο της περιοχής, το Κάστρο Τσιπιανά (Γουλάς Νεστάνης) και το Κάστρο Μουχλί στα οποία άφησε φρουρά.
Το Μουχλί προϋπήρχε σαν πόλη, πριν ακόμα από τη Φραγκοκρατία. Με το χτίσιμο της οχύρωσης εξελίχθηκε σε σημαντική καστροπολιτεία και κάποιες πηγές το συνέκριναν ακόμα και με τον Μυστρά. Πρόκειται σίγουρα για υπερβολή αλλά είναι ενδεικτικό του γεγονότος ότι υπήρξε κάποτε σπουδαίο κάστρο.
Το 1458 όταν επέδραμαν οι Οθωμανοί στην Πελοπόννησο, το κάστρο πολιορκήθηκε και μετά από λίγες μέρες ο φρούραρχος Δημήτριος Ασάνης (συγγενής εξ αγχιστείας των Παλαιολόγων και απόγονος του Ασάν) αναγκάστηκε να το παραδώσει καθώς οι Τούρκοι μπόρεσαν να κόψουν το νερό. Όπως τα λέει γλαφυρά και ο Κόντογλου: «Ο σουλτάνος πήγε και ετέντωσε στην Τεγέα, κι από κει στο Μουχλί, που το πολιόρκησε κι έκοψε το νερό και το παράδωσε ο Δημήτρης Ασάνης έντιμα».
Το Μουχλί τότε καταστράφηκε ολοσχερώς και δεν ξανακούστηκε.
Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία
Στην πόλη υπήρχε τριπλό τείχος. Ο χαμηλότερος περίβολος προστάτευε τα ανάκτορα και την μητρόπολη, στο ιερό της οποίας διακρίνονται ακόμα και σήμερα οι τοιχογραφίες. Ο μεσαίος περίβολος προστάτευε τις πάνω συνοικίες ενώ ο τρίτος αποτελούσε το κυρίως κάστρο.
Από το κάστρο και την πόλη σώζονται ελάχιστα ίχνη. Το πιο αξιόλογο σωζόμενο (τρόπος του λέγειν) μνημείο είναι τα ερείπια της εκκλησίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, γνωστής ως Παναγίας του Μουχλίου (ή Παναγία η Μουχλιώτισσα).
