Αγίου Πνεύματος: Μεγάλη γιορτή της Ορθοδοξίας σήμερα – Τι συμβολίζει
Το Άγιο Πνεύμα είναι το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, το οποίο εκπορεύεται εκ του Πατρός. Είναι ομοούσιο με τα πρόσωπα του Πατρός και του Υιού και κατά το Σύμβολο της Πίστεως «συνπροσκυνείται και συνδοξάζεται» με τον Πατέρα και με τον Υιό, ίσο κατά τη λατρεία και την τιμή.
Ο τριαδικός Θεός περιγράφεται ως «Τρισυπόστατη Μονάδα» η οποία φανερώνεται με ενέργειες και έργα στην κτίση και την ιστορία.
Έχει μεν τρία πρόσωπα, αλλά αυτά τα τρία πρόσωπα δεν αποτελούν τρεις χωριστούς Θεούς, αλλιώς ο Χριστιανισμός δεν θα ήταν μονοθεϊστική αλλά τριθεϊστική θρησκεία.
Κατά το δόγμα, ο λόγος που ο τριαδικός Θεός είναι ένας, αν και με τρεις υποστάσεις, είναι η απουσία χώρου και χρόνου.
Ο χώρος και ο χρόνος διαφοροποιούν τις ανθρώπινες υποστάσεις μεταξύ τους, ώστε τα διαφορετικά πρόσωπα να αποτελούν διαφορετικούς ανθρώπους.
Επειδή όμως ο χώρος και ο χρόνος είναι κτιστοί (δημιουργήματα του Θεού), ο Θεός δεν υπόκειται σε αυτούς.
Έτσι έχουμε το μυστήριο (ακατάληπτο για τους ανθρώπους) της Τρισυπόστατης Μονάδας. Στην εκκλησιαστική ιστορία, η ταυτότητα της ουσίας και η διάκρισή της σε Τρία Πρόσωπα οδήγησε συχνά σε «αιρετικές» ερμηνείες.
Η τάξη αυτή όπου, πρώτος αναφέρεται ο Πατήρ, δεύτερος ο Υιός και τρίτο το Άγιο Πνεύμα, δεν ανταποκρίνεται σε αληθινή και ουσιαστική διαβάθμιση των Τριών Προσώπων (π.χ. υπεροχή του Πατέρα) αλλά σχετίζεται με τη φύση του ανθρώπινου λόγου.
Τα τρία πρόσωπα αυτά ή αλλιώς υποστάσεις, έχουν μοναδικές και αμεταβίβαστες ιδιότητες που προκύπτουν από τις αιώνιες (χωρίς χρονική αρχή) σχέσεις τους.
Ταυτόχρονα τα τρία πρόσωπα έχουν μία ουσία ή φύση.
ο Άγιο Πνεύμα «εκπορεύεται αϊδίως εκ του Πατρός», και αποστέλλεται από τον Υιό, κατά Θεία οικονομία, στον κόσμο τελειώνοντας το έργο της απολυτρώσεως, όπως ρητά αναφέρεται στο Ιωάννη 15,26.
Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Εκκλησία, μόνο «ο Πατήρ αιτία εστί…του Πνεύματος», και όχι και ο Υιός, όπως δογμάτισαν οι Ρωμαιοκαθολικοί με το Φιλιόκβε (Filioque).
Το Άγιο Πνεύμα έχει την αιτιατή αρχή του στον Πατέρα, με διαφορετικό τρόπο απ’ ότι ο Υιός.
Έτσι ο Υιός γεννάται προαιωνίως από τον Πατέρα, ενώ το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται προαιωνίως από τον Πατέρα. Αυτά αποτελούν και τα λεγόμενα υποστατικά ιδιώματα τους, δηλαδή οι μη κοινές ιδιότητες που έχουν οι υποστάσεις της Τριάδας.
Ο Θεός ως Αγάπη
Η Αγία Τριάδα αποτελεί για το μεγαλύτερο μέρος του Χριστιανισμού την αρχετυπική κοινότητα μεταξύ προσώπων, στην οποία η αγάπη είναι όχι απλά στοιχείο, αλλά το ίδιο το αίτιο της ύπαρξής της (πλην του Πατέρα, ο οποίος δεν έχει αρχή και αιτία).
Αναγνωρίζοντας ο Χριστιανός τον Θεό ως «Αγάπη» κατά την ρήση της Αγίας Γραφής (Α΄ Ιωάννου 4/δ: 8), αντιμετωπίζει το εξής πρόβλημα: «Πώς ο Θεός είναι αγάπη;» Γιατί το χωρίο δεν λέει «έχει» αγάπη, αλλά «είναι» αγάπη. Αυτό προφανώς ταυτίζει την αγάπη με την ουσία του Θεού, και όχι με κάποιο συναίσθημα, καθώς ο Θεός δεν είναι κτίσμα, ώστε να έχει συναισθήματα.
Πώς λοιπόν η ουσία του Θεού είναι αγάπη;
Το Τριαδικό δόγμα, δίνει μια σαφέστατη και συνεπή απάντηση στο ερώτημα αυτό, το οποίο δεν είναι δυνατόν να απαντηθεί χωρίς την αντίληψη για έναν Τριαδικό Θεό.
Δέν είναι εύκολο νά μιλήσει κανείς γιά τό Άγιο Πνεύμα. Διότι είναι ό ’ίδιος ό Θεός· τό τρίτο πρόσωπο τής Άγιας Τριάδος. Προκειμένου όμως νά έμβαθύνουμε κάπως στό μέγα αύτό μυστήριο, θά ύπογραμμίσουμε τρεις φράσεις άπό τή γνωστή προσευχή πρός τό Άγιο Πνεύμα «Βασιλεύ ούράνιε…», οί όποιες φανερώνουν πώς ένεργεΐ τό Άγιο Πνεύμα στή ζωή μας.
Τό Πνεύμα, της αληθείας
Ή πρώτη είναι ή φράση «Πνεύμα τής άληθείας». Τό ονόμασε έτσι ό ίδιος ό Κύριος άπευθυνόμενος πρός τούς μαθητές του: «Όταν έλθη έκεΐνος, τό Πνεύμα τής άληθείας, οδηγήσει ύμάς εις πάσαν τήν αλήθειαν» (Ιω. ις’ 13)· δηλαδή, όταν έλθει τό Πνεύμα τής άληθείας, θά σάς οδηγήσει σέ όλη τή σωτηριώδη άλήθεια.
Είναι φανερό ότι ό Κύριος ονόμασε τό ‘Άγιο Πνεύμα «Πνεύμα τής άληθείας», διότι ’Εκείνο μάς οδηγεί στήν άλήθεια. Πράγματι μόνο μέ τό φωτισμό τού Αγίου Πνεύματος μπορούμε νά κατανοήσουμε τήν πίστη μας καί τις μεγάλες άλήθειες της. Τό Άγιο Πνεύμα μάς διδάσκει πώς νά προσευχόμαστε στό Θεό, μάς άνοίγει τόν νοϋ γιά τήν κατανόηση των θείων Γραφών, μάς φωτίζει νά διακρίνουμε ποιό είναι τό θέλημα τού Θεού στή ζωή μας.
«Εχουμε άνάγκη λοιπόν άπό τόν φωτισμό τού Αγίου Πνεύματος γιά νά μήν αστοχούμε άλλά νά βαδίζουμε σταθερά στό δρόμο τής άλήθειας.
Ό άγαθός Παράκλητος
Ή δεύτερη φράση είναι μία μόνο λέξη: ή λέξη «Παράκλητος», πού σημαίνει παρηγορητής κι ένισχυτής. Πράγματι τό’Άγιο Πνεύμα είναι αύτό πού μάς ένισχύει στον πνευματικό μας άγώνα. Αύτό άνάβει στήν καρδιά μας τή φλόγα τής πίστεως, μάς άνορθώνει ύστερα άπό κάποια πτώση στήν άμαρτία, μάς στηρίζει στήν άπόφαση μετάνοιας, καλλιεργεί μέσα μας τή διάθεση γιά τόν άγώνα τής άρετής. Αύτό έπίσης μάς παρηγορεΐ σέ κάποια δύσκολη ώρα καί στηρίζει τήν τσακισμένη ψυχή μας ύστερα άπό κάποια δοκιμασία, άσθένεια ή πένθος. Όπως σημειώνει ό άπόστολος Παύλος, «τό Πνεύμα συναντιλαμβάνεται ταΐς άσθενείαις ήμών», δηλαδή μάς βοηθά καί μάς στηρίζει στις φυσικές καί ήθικές άδυναμίες μας (Ρωμ. η’ 26). Κι όταν ακόμη έχουμε ισχυρή θέληση, άγωνιστική διάθεση, σταθερότητα, χαρά, ειρήνη ψυχής, όλα αύτά τί άλλο είναι παρά δώρα τού Άγιου Πνεύματος; Όλα είναι δικά του, διότι «πάντα χορηγεί τό Πνεύμα τό Άγιον»!
Ό χορηγός της ζωής
Υπάρχει όμως κι ένα τρίτο άξιοπρόσεκτο σημείο: Τό Άγιο Πνεύμα ονομάζεται «ζωής χορηγός», πού σημαίνει ότι αύτό άποτελεΐ τήν πηγή τής ζωής. Μάς τό άποκάλυψε ό ίδιος ό Κύριος: «Τό πνεύμά έστι τό ζωοποιούν» (Ιω. ς’ 63). Αύτό άποτελεΐ τήν ζωογόνο δύναμη μέσα στήν κτίση. Πράγματι, οί άγγελοι καί οί άνθρωποι, τά ζώα καί τά φυτά καί όλα, όσα ύπάρχουν στόν ούρανό καί στή θάλασσα, στή γή καί κάτω άπό τή γή, όλα λαμβάνουν ζωή άπό τό Άγιο Πνεύμα.
Τό σπουδαιότερο όμως είναι ότι τό Άγιο Πνεύμα χορηγεί στόν άνθρωπο τήν άναγεννημένη ζωή. Άπό τήν ήμέρα πού βαπτιζόμαστε καί στή συνέχεια δεχόμαστε τό Άγιο Χρίσμα, μέσα μας έγκαινιάζεται νέα ζωή. «Σφραγίς δωρεάς Πνεύματος Αγίου», είπε ό ίερεύς καθώς μάς έχριε μέ τό άγιο Μύρο, καί ή καρδιά μας πλημμύρισε άπό τό Άγιο Πνεύμα. Κι έφόσον άγωνιζόμαστε νά τηρούμε τις θείες έντολές καί συμμετέχουμε συνειδητά στά ιερά Μυστήρια τής ’Εκκλησίας μας, αύτή ή χάρη τού Αγίου Πνεύματος έπιδρά μυστικά μέσα στήν καρδιά μας, μάς αγιάζει καί μάς μεταδίδει ζωή άληθινή. Κι έτσι τό Άγιο Πνεύμα δέν είναι μόνο ό χορηγός τής έπίγειας ζωής μας, άλλά γίνεται καί «άρραβών τής μελλούσης ζωής» στήν αιωνιότητα.
Ανεξερεύνητος είναι ό πλούτος τών θεϊκών δωρημάτων, πού μάς παρέχει τό ’Άγιο Πνεύμα. Κι όλος αύτός ό πλούτος μπορεί νά γίνει κτήμα κάθε πιστού. Άς αγωνιζόμαστε λοιπόν νά ζοΰμε μέ καθαρότητα καί ταπείνωση, μέ πίστη καί ύπακοή στις έντολές τού Θεού κι άς παρακαλοϋμε τό Πανάγιο Πνεύμα νά έλθει καί νά σκηνώσει μέσα μας γιά νά μάς καθαρίζει καί νά μάς έξαγιάζει.
Πηγή: ekklisiaonline.gr
