Π. Ελευθέριος Χατζής: Ο Αγωνιστής της Ορθοδοξίας
Ευάρεστος Θεώ γενόμενος ηγαπήθη (του Νεκτάριου Μετζάκη – Καθηγητή Θεολόγου).
«Ευάρεστος Θεώ γενόμενος ηγαπήθη … αρεστή γαρ ην Κυρίω η ψυχή αυτού, διά τούτο έσπευσεν εκ μέσου πονηρίας (Σοφία Σολομώντος Δ΄7-15) λέει ο σοφός Σολομών στην Π.Διαθήκη….. Ευάρεστος στο Θεό και αγαπητός στούς ανθρώπους ήταν ο παπά Λευτέρης. Κι όταν ο Θεός τον αγάπησε πιο πολύ από μας, και τον εδοκίμασε αρκετά (ιδίως στα τέλη της επίγειας ζωής του), τον βρήκε ως «χρυσόν έν χωνευτηρίω» και τον πήρε κοντά του πριν από σαράντα ημέρες. «Δια τούτο» και «έσπευσεν εκ μέσου πονηρίας». Μετετέθη στην αληθινή «χώρα των ζώντων» κοντά στον Δημιουργό του και αρχηγό της ζωής.
Εμείς συγκεντρώθηκαμε σήμερα εδώ, κλήρος και λαός, μικροί και μεγάλοι, στρατευόμενη και θριαμβεύουσα Εκκλησία, για να συνεπιτελέσουμε όλοι μαζί το τεσσαράκονθήμερο μνημόσυνο του αγαπητού μας πατέρα, του φίλου,του ευεργέτη, του συμπαραστάτη των φτωχών και των αδύνατων, του υπερμάχου της πίστεως και λειτουργού των μυστηρίων του Θεού. Του μακαριστού πλέον,πολυσέβαστού μας παπά Λευτέρη.
Τότε που βρισκόταν ανάμεσά μας, με το υψηλό παράστημα του, την επιβλητική φωνή του, τη χαμογελαστή φυσιογνωμία του, τον χαιρόμασταν και τον θαυμάζαμε. Χαιρόμασταν τις επιτυχίες του στο αντιαιρετικό έργο που του εμπιστεύθηκε η Εκκλησία. Τον χαιρόμασταν ως λειτουργό, ως κήρυκα, ως συγγραφέα, ως συνομιλητή, ως πνευματικό, και κυρίως ως άνθρωπο.
Άνθρωπο του Θεού και άνθρωπο του λαού. Κάποιος επώνυμος Κορίνθιος τον χαρακτήριζε « Παπαφλέσσα » κι άλλος σε δημοσίευμα του στον τοπικό τύπο « Υιό της βροντής». Για τους πονηρούς ήταν «δύσχρηστος», για τους αιρετικούς «επικίνδυνος», για τους απλούς ανθρώπους «απλός», άνθρωπος καλοσυνάτος, άδολος, ευθύς, καταδεκτικός, αληθινά «ψυχή μικρού παιδιού».
Αυτό μας προτρέπει και ο Απόστολος και ιδρυτής της Εκκλησίας της Κορίνθου Παύλος , λέγοντας ότι η Εκκλησία, επειδή είναι μία οικογένεια ,ένα Σώμα, Σώμα Χριστού.
είτε χαίρει είτε πάσχει ένα μέλος της, συγχαίρει και συμπάσχει και συλλυπείται όλο το Σώμα της Εκκλησίας.
Υπακούοντας σε μια από τις τελευταίες επιθυμίες του μακαριστού π.Ελευθερίου, και έχοντας την άδεια και την ευλογία της εκκλησίας, τολμώ σήμερα να μιλήσω γι΄αυτόν, καταθέτοντας κάποιες εμπειρίες από την 17χρονη συνεργασία μου μαζί του.
Το ποιος ήταν ο παπα- Λευτέρης είναι γνωστό τοις πάσι. Η Κορινθία τον ήξερε με το μικρό του όνομα. Η Ελλάδα ολόκληρη τον ήξερε με το επίθετο του, ο Παπα Χατζής. Η οικουμενική Ορθοδοξία τον αναγνώριζε ως ζωτικό στέλεχος του αντιαιρετικού της έργου και στα ετήσια πανορθόδοξα συνέδρια για την αντιμετώπιση των αιρέσεων, ο λόγος του, η θέση, και η γνώμη του είχαν πάντα βαρύνουσα σημασία. Είκοσι τουλάχιστον από τα βιβλία που συνέγραψε είναι αντιαιρετικού περιεχομένου και κοσμούν τις βιβλιοθήκες των Πατριαρχείων και των μητροπόλεων ανά την Οικουμένη, αποτελώντας πολύτιμη πηγή έμπνευσης και επιχειρημάτων στην προάσπιση και ορθοτόμηση και προβολή της Ορθοδόξου μας πίστεως. Η πρωτοτυπία τους βρίσκεται στην εκλαϊκευμένη και απλή μορφή τους , η οποία τα έκανε προσιτά σε όλους τους αναγνώστες τους, από τον πιο μορφωμένο ως και τον ολιγογράμματο. Πολλές ήταν οι φορές που συζητούσαμε για κάποιο υπο έκδοσιν βιβλίο του, ζητώντας τις παρατηρήσεις και τις διορθώσεις μου. Σημειωτέον ότι δεν το έκανε μόνο με μένα αλλά με πολλούς ανθρώπους διαφορετικών μορφωτικών επιπέδων, και μετά διαμόρφωνε το τελικό κείμενο. Είχε την ταπείνωση και την ικανότητα να ακούει την γνώμη των άλλων και να την αξιοποιεί ανάλογα. Ο σκοπός των βιβλίων του ήταν ποιμαντικός, να προφυλάξει δηλ. τους ανθρώπους από τον κίνδυνο των αιρέσεων κι όχι να κάνει τον συγγραφέα και τον επιστήμονα, γι’ αυτό και διαμόρφωνε έτσι το περιεχόμενο τους ώστε να είναι κατανοητό από το μέσο μορφωτικό επιπεδο. Εκ των υστέρων καταλάβα πόσο δίκιο είχε, όπως και άλλες φορές που διαφωνούσαμε σε κάποια θέματα, και τον χαρακτήριζα υπερβολικό, είδα εκ των υστέρων να δικαιώνεται η άποψη του σε όλες τις περιπτώσεις πανηγυρικά.
Είχα την τιμή και την ευλογία να είμαι στο στενό κύκλο των συνεργατών του δεκαεπτά ολόκληρα χρόνια,όπως προείπα, από το 1991 ως το 2008 με διπλή ιδιότητα. Ως πρωτοψάλτης, και ως στέλεχος του αντιαιρετικού γραφείου της Ι. Μ. Κορίνθου, που είχε την έδρα του εδώ τον Αγιο Γεώργιο. Στο ναό που παρέλαβε ο παπά Λευτέρης ταπεινό ξωκκλήσι, τον ανήγειρε εκ βάθρων «με την συνδρομή όπως έλεγε όλων των Κορινθίων» και τον κατέστησε φάρο φωτεινό, μετερίζι της Ορθοδοξίας και αξιοζήλευτη ενορία στην πιο όμορφη και αναπτυσσόμενη τοποθεσία της πόλεως μας. Εδώ λοιπόν στον Αι Γιώργη με λειτουργό τον π. Λευτέρη γνώρισα την πραγματική αξία της απλότητας και του ανεπιτήδευτου τρόπου της λατρείας. Ως λειτουργός ήταν λιτός αλλά μεγαλοπρεπής. Εκφωνούσε τις αιτήσεις, επιβλητικός, ευθυτενής, ιεροπρεπής. Οι κινήσεις του ήταν λιγοστές, συγκρατημένες, ήρεμες, οι απολύτως απαραίτητες. Το κήρυγμα του σύντομο, δεν ξεπερνούσε το πεντάλεπτο, βασισμένο τις περισσότερες φορές στο ευαγγελικό ανάγνωσμα έχοντας συνήθως χαρακτήρα χριστοκεντρικό, εκκλησιοκεντρικό, προτρεπτικό στην εφαρμογή των λόγων του Χριστού, ενίοτε αντιαιρετικό, και πάντα εσχατολογικό αφού τελείωνε συνήθως με με τα λόγια «για να κερδίσουμε τη βασιλεία των ουρανών». Με μια κουβέντα στη λατρεία του άρεσε η λιτότητα και η συντομία, η ποιότητα και όχι η ποσότητα, η απλότητα και όχι η υπερβολή .
Στο Αντιαιρετικό έργο γνώρισα έναν άλλο παπά Λευτέρη. Πληθωρικό, δυναμικό, μαχητικό, ριψοκίνδυνο, οργανωτικό, μελετηρό, ακούραστο, χαλκέντερο. Δεν θα ήταν καθόλου υπερβολή αν λέγαμε ότι ο παπα Λευτέρης έκανε το αντιαιρετικό έργο σκοπό της ζωής του, έργο ζωής. Δεν το επέλεξε μόνος του. Του ανατέθηκε από το μακαριστό μητροπολίτη Κορίνθου Παντελεήμονα Καρανικόλα την δεκαετία του 70 και το συνέχισε με την ευλογία και του Σεβ/του Μητροπολίτου μας κ.κ.Διονυσίου μέχρις ότου οι φυσικές του δυνάμεις, λόγω ασθενείας του το επέτρεψαν. Αλλά και μετά την αποχώρηση του από την ενεργό δράση στον αντιαιρετικό τομέα , ποτέ δεν σταμάτησε να να ασχολείται με αυτόν τουλάχιστον συγγραφικώς. Η αφοσίωση του σ’αυτό το έργο , που το οργάνωσε άριστα και το διεξήγαγε τόσο επιτυχημένα σαράντα περίπου χρόνια ήταν κυριολεκτικά το οξυγόνο του, η επιβίωση του, ο ζωτικός του χώρος, το γήπεδό του … το σπίτι του.
Τι να πρωτοθυμηθούμε από τη σαραντάχρονη δράση του; Τις περιοδείες του στα χωριά της Κορινθίας ( τα πρώτα χρόνια) για τη διεξαγωγή αντιαιρετικών ομιλιών και συζητήσεων όχι μόνο στους ενοριακούς ναούς αλλά και στα καφενεία των χωριών; Τις υποτυπώδεις φορητές ηχητικές εγκαταστάσεις του και τη μηχανή προβολής διαφανειών (sleights), για να γίνεται πιο εύπεπτη διδασκαλία του με την εικόνα; Tις ραδιοφωνικές αρχικά και τηλεοπτικές εκπομπές του αργότερα στα τοπικά μέσα για τα θέματα των αιρέσεων και των παραθρησκευτικών φαινομένων; Tην αρθρογραφία του σε περιοδικά και εφημερίδες; Tη διοργάνωση αντιαιρετικών ημερίδων για τον κόσμο και επιμορφωτικών σεμιναρίων για τους ιερείς της Κορινθίας; Παράλληλα παρακολουθούσε την επικαιρότητα, ενημερωνόταν για κάθε νέο σχετικό με την παραθρησκεία ( για το κίνημα της Νέα εποχής, τη μέθοδο Σίλβα, τους Ιλουμινάτι, τα παρακλάδια του θιβετανικού βουδισμού κ.ά). Αγόραζε ιδίοις εξόδοις βιβλία και περιοδικά και τα μελετούσε, σημείωνε, αποδελτίωνε, συζητούσε. Κι έπειτα το απόσταγμα της γνώσης του το κατέγραφε με εκλαϊκευμένο και κατανοητό τρόπο είτε σε ολιγοσέλιδα έντυπα, όπως το φυλλάδιο « το Σύμβολο» που εξέδιδε τακτικά, είτε σε πλαστικοποιημένα διπλής όψεως καρτελάκια με ένα θέμα κάθε φορά και κατέκλυζε την Κορινθία απ΄άκρη σ΄άκρη, άλλά και άλλες περιοχές και μητροπόλεις της Ελλάδας όπου του ζητούσαν έντυπο υλικό. Ακόμα και πόρτα πόρτα τα μοίραζαν εθελοντές συνεργάτες και φίλοι του.
Ταυτόχρονα συνέγραφε χρήσιμα αντιαιρετικά βιβλία όπως π.χ το μνημειώδες έργο του « Η Αγία Γραφή αλλοιωμένη από τους μάρτυρες του Ιεχωβά»(1995) όπου σε κάθε θέμα αντιπαραβάλει το αλλοιωμένο απο τους μάρτυρες του Ιεχωβά κείμενο με το αυθεντικό, σχολιάζοντας, ξεσκεπάζοντας την απάτη, ανασκευάζοντας την πλάνη και προβάλλοντας την διδασκαλία της Εκκλησίας. Άλλα έργα του όπως «Το κλειδί των αιρέσεων και των παρα-θρησκευτικών ομάδων» περιέχει συνοπτικά τη διδασκαλία των περισσότερων αρέσεων και παραθρησκευτικών ομάδων που δρούν στην Ελλάδα. Άλλα έργα του ήταν για τους Πεντηκοστιανούς, τους Λάιονς,τους Γκουρουϊστές, τους Δωδεκαθεϊστές κ.ο.κ. Τα περισσότερα από τα βιβλία του μοιράζονταν δωρεάν, καθώς εκτός από την προσωπική οικονομική συμβολή του π.Λευτέρη υπήρξαν και αρκετοί επώνυμοι κι ανώνυμοι Κορίνθιοι οι οποίοι εκτιμώντας την ανιδιοτελή προσπάθεια του, ανελάμβαναν τα έξοδα εκτύπωσης των αντιαιρετικών αυτών βιβλίων, φυλλαδίων και εντύπων. Για το έργο του αυτό συκοφαντήθηκε , κατηγορήθηκε , σύρθηκε ακόμη και σε δίκες ( σε μια τέτοια δίκη ήμουν κι εγώ μάρτυρας), αθωώθηκε, πανηγύρισε, συνέχισε απτόητος το έργο του και το συνέχιζε όσο ανέπνεε…
Το έργο του αυτό θεώρησα ότι δεν πρέπει να ξεχαστεί μέσα στο χρόνο. Επειδή λοιπόν «η μνήμη του ανθρώπου έχει κοντά πόδια» και «τα γραπτά μένουν» ζήτησα τη συγκατάθεσή του να καταγράψω περιληπτικά με τη βοήθεια του όλα τα σημαντικά γεγονότα της σαραντάχρονης αυτής δράσής του. Έτσι έχοντας πλέον απεριόριστη πρόσβαση στο αρχείο του, επιλέξαμε μαζί ότι θεωρούσαμε σημαντικό από αυτό το έργο της ζωής του. Προέκυψε ένα μικρού σχηματος βιβλιαράκι 150 σελίδων (που να χωρέσουν άραγε σαράντα χρόνια δουλειάς σε 150 σελίδες) με τίτλο «Το αντιαιρετικό έργο στην Κορινθία και ο ιερέας π. Ελευθέριος Χατζής». Το έργο αυτό το προλόγισε ο σεβασμιότατος μητροπολίτης μας κ.κ.Διονύσιος, κυκλοφόρησε το 2009 και διανεμήθηκε δωρεάν εις μνήμη των αείμνηστων συνεργατών μας στο αντιαιρετικό: τoυ Γυμνασιάρχου Θεολόγου και φιλολόγου Παναγιώτη Ασημακόπουλου, του Αθανασίου Μπράϊλα και του Ιωάννη Αβραντά. Ας τους αναπαύσει ο Θεός κι αυτούς μαζί με τον παπά Λευτέρη. Μέσα σε αυτό το βιβλιαράκι εκτός από την περιγραφή του έργου του, περιέχονται επιστολές τόσο του Οικουμενικού Πατριάρχου όσο και άλλων ορθοδόξων πατριαρχών, μητροπολιτών και επισκόπων από όλη την ανά τον κόσμο Ορθοδοξία. Ακόμα και απλών ανθρώπων επιστολές,οι οποίοι ευεργετήθηκαν από τον παπα Λευτέρη παντοιοτρόπως,καθώς και δημοσιεύματα εφημερίδων και περιοδικών όπου εξάρουν, συγχαίρουν και ευχαριστούν τον μακαριστό π. Λευτέρη για το έργο του… Σήμερα το συνεργαζόμενο επι πολλά έτη με τον παπα Λευτέρη, εκκλησιαστικό βιβλιοπωλείο του κ. Απόστολου Αναγνωστοπούλου, θα προσφέρει έξω στο προαύλιο της Εκκλησίας μετά το μνημόσυνο από ένα βιβλίο του παπα Λευτέρη σε όλους, δωρεάν εις μνήμην του.
Ο παπα Λευτέρης «δεν πέθανε αλλά καθεύδει ». Κοιμάται ήσυχος ότι έπραξε στο ακέραιο το καθήκον του. Επανέφερε «εκ της οδού της πλάνης» των αιρέσεων και των παραθρησκευτικών ομάδων όχι έναν, αλλά πολλούς ανθρώπους. Λέει ο ιερός Χρυσόστομος ότι “Μεγάλο αγαθό είναι το να ελεεί κάποιος τους φτωχούς. Αλλά τίποτε δεν είναι τόσο μεγάλο, όσο το να απαλλάσει κάποιον από την πλάνη.”Κι ο παπά Λευτέρης απάλλαξε από την πλάνη πολλούς… ειδικά Μάρτυρες του Ιεχωβά, μια και στον τομέα αυτό είχε θα λέγαμε εξειδίκευση….
Έφυγε χαρούμενος, με ήρεμη συνείδηση, ψιθυρίζοντας τις τελευταίες στιγμές του, αναστάσιμους ύμνους και το Χριστός Ανέστη. Το πρόσωπό του, το οποίο είδαμε όλοι και το θυμόμαστε στην κηδεία του, ήταν ιλαρό, χαμογελαστό και γαλήνιο ατενίζοντας την ωραία πύλη και την Αγία Τράπεζα του Αγίου Γεωργίου με λαχτάρα, προσδοκώντας Ανάσταση νεκρών και ζωήν του μέλλοντος αιώνος. Δοκιμάστηκε σε όλη τη ζωή του και ειδικά στο τέλος από αρρώστιες και θλίψεις και ευρέθη «ως χρυσός εν χωνευτηρίω». Υπέφερε ταυτόχρονα πειρασμούς και ασθένεια αγγόγυστα, με υπομονή, με καρτερία, με πίστη, με μεγαλοψυχία. Ταπεινώθηκε πολύ και υψώθηκε πάνω από τη γήινη μικρότητα….
Επειδή λοιπόν «τον αγώνα των καλόν αγωνίστηκε», «τον δρόμον τετέλεκε, την πίστη τετήρηκε», έργω και λόγω και πράξη και θεωρία, αναμένει τώρα ασφαλώς, τον της «δικαιοσύνης στέφανον» από το Δίκαιο Κριτή και όχι από μας. Εμείς όλοι κλήρος και λαός ζητούμε υικά την ευχή και την προσευχή του στο υπερουράνιο θυσιαστήριο και ασπαζόμενοι νοερά την δεξιάν του εκ βάθους καρδίας ψάλομε ομοφώνως : Ελευθερίου ιερέως, «Αιωνία η μνήμη»
Νεκτάριος Μετζάκης
Καθηγητής Θεολόγος
(Εκφωνήθηκε στο Τεσσαρακονθήμερο Μνημόσυνό του,
στις 17 Νοεμβρίου 2013)
Βιβλία που χάρισε στην Ορθοδοξία
